و آنچه حكما گفته اند كه: «إصابة نقطة الهدف أعسر من العدول عنها ، و لزوم الصّواب بعد ذلك حتّى لا يُخطئها ^۱ أعسر و أصعب» مشعر بدين معنى است . يعنى تير بر نشانه زدن ، دشوارتر است از پريشان افكندن و چون بر نشانه خورد ، بعد از آن دست خود را نگاه داشتن تا هرگز خطا نرود ، در غايت صعوبت و دشوارى است و سرّ كمال اين حقيقت جز در مظاهر نفوس طيّبه و ذوات زكيه انبيا عليهم السلام ظهور نيافته . پس طالبان نهج قويم عدالت را غير از سلوك صراط مستقيم شريعت ، طريقى نبود ؛ چه مقياس رعايت عدل در جميع اعمال و كلّ افعال در دين مبين حبيب ملك متعال ^۲ ـ تقدَّسَ عن الأشباه ، و تنزَّهَ عن الأمثال ـ واضح و هويداست .

نظم

هست راه او صراط المستقيمگفتْ حق او را على خُلُقٍ عظيم^۳
از جمال اوست عالم را صفاگشته از خوانش دو عالم را نوا
و ببايد دانست كه جوهر شريف و ذات لطيف عدل ، از روى حقيقت به مثابه انسانى است كه مجمع محاسن اوصاف و مجموعه فضايل و منبع مكارم اخلاق و محروسه وسايل بود ؛ چنان كه ذات او تصديق است . روح او توحيد است . نفس او اخلاص است . باطن او صدق است . سر او حكمت است . پيشانى او علوّ همّت است . دماغ او ذكاست . بطون مغز او تحفّظ و تذكّر و حسن تعقّل است . شقيقه او سرعت فهم است . ابروى او صفاى ذهن است . چشم او حياست . گوش او رضاست . بينى او حزم ^۴ است . روى او شفقت است . عذار او الفت است . دهان او نصيحت است . زبان او ذكر است . دندان او تسبيح است . لب او تحميد است . حلقوم او تهليل است . زنخدان او محبّت است . گردن او تواضع است . دست او امانت است . كف او سخاست . انامل او ايثار است . ناخن او كرم است . مرفق او مروّت است . زندين او ^۵