بُعد «و قيل بعدا »^۱ به زاويه قرب «من تقرّب إلى اللّه شبرا تقرّب إليه ذراعا» ^۲ رسد ^۳ و از دل غموم معصيت و قيد ^۴ هموم دار آخرت ، به جان امان يابد ؛ چنانچه در حديث نبوى هم مصدّق اين معنى وارد است كه: «إنّ العبد إذا اعترف ثمّ تاب تاب اللّه عليه» ^۵ يعنى چون بنده بر اسائت اعمال خويش مطلع شود و به تقصيرات ، معترف آيد و از مافات ، نادم و بر تدارك آن ، عازم و بر صرف باقى عمر در طاعات ، جازم گردد حضرت اللّه ـ تعالى و تقدّس ـ گناهان او را عفو فرمايد و او را از زمره مقبولان گرداند ؛ چه دست عنايت ^۶ بى علّت او آلايش بسيارآلوده روزگار را به درياى عفو ^۷ شسته و بدرقه كرم بى نهايت او بس مغرقان بحر هلاك را از غرقاب معاصى رهانيده . ^۸

نظم

عفو او بخشيده هم چون ما بسىلطف او شامل به حال هر كسى
و چون در لفظ حديث قدسى ، «يا ابن آدم» واقع است ، برهان صحّت نسبت با ^۹ آدم و آدميّت توبه تائب ^۱۰ بود كه «و عصى آدم ربّه فغوى ثمّ اجتباه ربّه فتاب عليه و هدى »^۱۱ بلكه به موجب نصّ با درايت «يا أيها الّذين آمنوا توبوا إلى اللّه توبةً نصوحا »^۱۲ أي خاليا عن الشوائب ، بر هر مؤمنى كه طالب نجاح و جوياى فلاح است ، توبه واجب و لازم است ؛ زيرا كه احكام اضداد در جبلت انسان ، مركوز و اصول خير و شرّ در طينت او معجون است و تخليص جوهر شريف انسانى از خبايث آثار شيطانى ، ممكن نيست مگر به گذار احدى النارين ؛ آتش ندم يا نار جهنّم . پس مبادرت تخليص ^۱۳ به أخفّ النارين پيش از طى بساط اختيار ، دأب اخيار و رسم ابرار است .