و خسارت ^۱ دارالامان در امان باشيد ^۲ و به مثوبات و غفران حضرت منّان ، فايز گرديد ؛ چنانچه آيه كريمه «وتوبوا إلى اللّه جميعا أيّها المؤمنون لعلّكم تفلحون »^۳ كه نصّ صريح است بر وجوب ^۴ توبه ، ^۵ از حسن عاقبت حال تائب ، مخبر و حديث «ليس شيءٌ أحبّ إلى اللّه من مؤمنٍ تائبٍ و مؤمنةٍ تائبةٍ» ^۶ به كمال خيرخاتمت ^۷ ايشان مشعر است .
اى سعادتمند! توبه دو نوع است عام و خاص:
توبه عام ، بازگشتن است از راه مخالفت ظواهر اوامر شرعيه با ندامت از مافات و روى آوردن به راه رضاى خداى تعالى با عزم ثبات ؛ چنانچه اشارتى ^۸ بدين معانى سمت سبقت يافته ، و تارك اين معنى نزد اهل ظاهر و باطن آثم است و مستوجب سياسات شرعى و عقوبات اخروى .
و توبه خاص ، باز آمدن است از راه مخافت حقايق مستنبط از بواطن ^۹ اوامر شرعيه ، و تارك اين معنى نزد اهل تقوا آثم است و مستوجب تأديبات طريقتى و مستحق بُعد از مطلوب حقيقى .
و چون اين معنى به وضوح پيوست ، ببايد دانست كه نزد اهل اللّه ، آدمى در هيچ حالى خالى از گناه نيست ؛ يا به جوارج يا به دل ، يا به ايراد خواطر متفرقه كه مانع است از ذكر حضرت ربّانى يا به غفلت و قصور در علم به ذات و صفات حضرت صمدانى ، يا به نقصان در تكميل صفات نفسانى و از جمله اينها توبه واجب است ؛ بدان سبب كه منتج بعداند از مقصود حقيقى و موجب حرمان از مطلوب اصلى كه آن لقاء اللّه است و مثبت اين مقصود هم حديث مقرّب حضرت معبود است كه با وجود كمال رفعت شأن و لبس تشريف غفران كه «ليغفر لك اللّه ما تقدّم من ذنبك و ما تأخّر »^۱۰ فرمود كه: «إنّه