جنان ^۱ روشن ساخته باشد ، چون به حقيقت اين حال نظر كند و بداند كه با وجود كثرت احمال ذنوب و عصيان و غلبه اوزار طغيان ^۲ و كفران ، سعت درياى غفران حضرت منّان به مرتبه اى است كه به مجرّد وقوع ندامت از تقصيرات و عزم تدارك مافات و خطور استغفار از خطيّات ، جميع آنها در رشحه اى از اين بحر ، ناپديد مى گردد و وجود نادم به خلعت مغفرت و رحمت ، مزيّن مى شود ، همين قدرْ علم ، او را باعثه ^۳ انقياد و اطاعت و ^۴ دليل راه عبادت و ترك مخالفت ، كفايت باشد . با آن كه فيض آثار انواع انعام و افضال منعم عظيم و اصناف احسان و نوال معطى كريم ـ جلّت عظمته ـ در شأن هر بنده اى از آن متجاوز است كه زبان بيان بلغاء به اداى آن اقدام توان نمود ^۵ و يا قوه ادراك عقلا به درك آن فرا تواند رسيد ؛ چنانچه آيه كريمه «و إن تعُدّوا نعمةَ اللّه لا تُحصوها إنّ الإنسان لَظَلومٌ كَفّار »^۶ از اين مقصود خبر مى دهد .

نظم

اى كه هستى غافل از لطف خداى!يك نظر در خويش كن سر تا به پاى
از قدم تا فرق نعمت ها ببينگشته فضل او به هر مويى قرين
هم بدين فيضش نگشته از تو سيرگشته در هر دو جهانت دستگير
لطف او در كار و تو فارغ ز كارخيز و از كردار خود شرمى بدار
كس از اين دنياى دون طرفى نبستدل نبايد در چنين غدّار بست
پيش از آن وقتى كه تنگ آيد مجالگوش نفس بد به دست توبه مال^۷
در عبادت صرف كن اوقات راعذر خواه از بندگى مافات را
و ببايد دانست كه حال نادم از كرده ^۸ و عازم بر توبه ، همچو حال مريضى است بى تجربه كه شعور بر قصور مزاج و مايحتاج علاج يافته ؛ امّا چون از تجربه ناگزير