سازند و اعمالى ^۱ كه سابقا مذكور شد ، به جاى آورند و اينها را اصول ، اعتبار كنند و تمثالى كه جهت باقى قرانات سازند فرع اينها دارند و جهت جزئيات مهمّات سحريّه ، ^۲ بدين ها محتاج گردند و چون نتوانند كه لطيفه مزاجى را كه تأثير عظيم در ضمن آن مندرج است ، ميان اجساد به دست آورند ، از اين جهت ، كارهاى بزرگ نتوانند كردن . ^۳
و سبب عدم وجدان امر ^۴ مزاج ، آن است كه بعضى از اجساد معدنى كه اساس اين امرند ، مانع مزاج بعضى اند ؛ چنانچه سرب نقره ^۵ را كه به قمر منسوب است ، منع كند از مزاج بانحاس كه به ^۶ زهره منسوب است و همچنين ^۷ نحاس قلعى را كه به مشترى ، منسوب است ، منع كند از مزاج با سرب به قدر و بعضى قبول مزاج با بعضى نكنند ؛ چون سرب با حديد كه به مريخ منسوب است و بعضى را صلابت ازدوبان ^۸ و مزاج ، مانع آيد ؛ همچو حديد ، كه او را مادام كه به زرنيخ در بوط بر بوط ، استنزال نكنند ^۹ و لين پيدا نكند ، با اجساد نياميزد و بعضى را عدم ثبات بر نار از مزاج مانع آيد ؛ همچو ^۱۰ زيبق كه به عطارد ، منسوب است . او را مادام كه ثابت النار و معقود نسازند ، قبول مزاج در سنگ نكند و اين عقد او را حكماى هند ، كُتَكا گويند و به غايتْ او را طالب باشند و اكثر خلق در اين آرزويند و هيچ كس ، آن را نيابد إلاّ ما شاء اللّه . ^۱۱

نظم

هر طايفه اى به گفت و گويىواقف نشده به تار مويى
و بعضى ديگر چون در كواكب از آفتاب ، تأثير عظيم دريافته اند ـ چه در زمين ، روشنى و نضج فواكِه و حرارت و تعديل برودات و تحريك حرارات و بخارات و