|
درآمد:
دکتر علیرضا محمد رضایی، در زمینۀ ترجمۀ عربی و فارسی فعالیت‌های بسیاری دارد. او، اکنون معاون گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پردیس قم است و از سال 84 به همّت او، رشتۀ مترجمی زبان و ادبیات عربی، به طور رسمی، در مقطع کارشناسی ارشد برای اولین بار در ایران برپا گردیده است.
تألیف کتاب‌های: «مبانی نظر ترجمه»، «حروف ربط و اضافه در فارسی و معادل‌های آن در عربی»، «تجزیه و تحلیل کلام»، «واژه‌های متجانس» و مقاله‌هایی در زمینۀ ترجمه، از جمله: «درآمدی بر کامپیوتری نمودن متون علمی در زبان عربی» و «معانی "از" در زبان فارسی و معادل‌های آن در زبان عربی» از فعالیت‌های علمی اوست.
دکتر محمدرضایی، در گفتگوی اختصاصی با
خبرنگار نمایندگی ایكنا در مؤسسۀ دار الحدیث، خبر داد که در آینده‌ای نزدیک، انجمن ایرانی مطالعات ترجمه بین زبان عربی و فارسی در دانشگاه پردیس، تأسیس خواهد شد.
ترجمۀ دستاوردهای ادبی بهترین راه‌کار مقابله با راهبرد جدید آمریکا است
:
دکتر محمدرضایی، هدف از ارائۀ رشتۀ مترجمیِ زبان و ادبیات عربی را نارسایی در ترجمۀ متون عنوان کرد و افزود: «این رشته از آغاز سال تحصیلی 84 ـ 85 به طور رسمی با حضور هشت دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد، برای اولین بار در ایران شروع به فعالیت کرد».
وی به راهبرد جدید آمریکا بر ضدّ ایران اشاره کرد و گفت: «آمریکا با القا به کشورهای عربی، ایران را کشوری خشن و بدون ادبیات معاصر معرفی می‌کند و این موضوع را دلیلی برای دستیابی ایران به انرژی هسته‌‌ای مطرح کرده است».
این مترجم متون دینی و عربی، ترجمۀ متون و دستاوردهای ادبی به عربی را از راه‌کارهایِ مقابله با تصورِ اشتباه از ایران دانست و اظهار داشت: «با ترجمۀ ادبیات معاصر ایران و ارائۀ آن به کشورهای عربی، نقشۀ آمریکا خنثی خواهد شد».
دکتر محمدرضایی، به خلأ بحث‌های نظری ترجمۀ متون دینی اشاره کرد و گفت: «بسیاری از مترجمان، از مسائل و راه‌کارهای علمی ترجمۀ متون دینی فاصله داشته‌اند؛ برای مثال، بحث تجزیه و تحلیل متون دینی، یکی از بهترین راه‌های ترجمه است و بسیاری از آسیب‌ها و ایرادهای وارد بر حوزۀ ترجمه به دلیل عدم توجه مترجمان به بافت، ساختار و شرایطِ زمانی و مکانی و حال و مقام‌هاست. همچنین، مترجمانی که به علایم و نشانه‌های زبانی دقت نکرده‌اند، ترجمۀ دقیقی ارایه نداده‌اند؛ بنا بر این، توجه به علایم و نشانه‌های زبانی، همچنین توجه به بحث تجزیه و تحلیل، یکی از نکته‌های مهمی است که در مباحث نظری، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. بحث‌های ترجمه، نیازمند مباحثِ زبان‌شناختی و معناشناختی است و بدون توجه به این دو حوزه، امکان ترجمۀ دقیق وجود نخواهد داشت».
شیوه‌نامۀ ترجمه یا خلاقیت؟
این مؤلف متون دینی، تدوین یک شیوه‌نامه را از ابزارهای مورد نیاز ترجمه عنوان کرد و افزود: «در ترجمۀ یک متن دینی، مترجم می‌تواند با وجود شیوه‌نامه و ذوق هنری خود، یک ترجمۀ زیبا به وجود آورد. البته مترجم باید از مسائل اعتقادی، فرهنگی، سیاسی و تاریخی‌ای که در دلِ متون دینی وجود دارد آگاهی کامل داشته باشد؛ زیرا اگر مترجم به مسائل یاد شده، همچنین مسائل دستوریِ حاکم بر دو زبان توجه نداشته باشد ترجمۀ متن، دچار خلل خواهد شد».
کانون مترجمان، کاستن از فعالیت‌های موازی
این پژوهشگر متون دینی، تجمع و گردهمایی مترجمان متون دینی را در قالب کانون، از ضرورت‌های این حوزه برشمرد و افزود: «این کانون از فعالیت‌های موازی جلوگیری می‌کند و باعثِ مشورتِ مترجمان و ارائۀ ترجمه‌های دقیقی خواهد شد».
دکتر محمدرضایی، ارتباط تناتنگِ مراکز دانشگاهی قم را خواستار شد و افزود: «برای این که نتیجۀ مطلوبی از برگزاری نشست‌های ترجمۀ متونِ دینی حاصل شود، مراکز علمی، محورهای همایش را مشخص کنند».
وی، عدم انتقال چالش‌ها و تجربیات مترجمان مجرب را به مترجمان جوان، از کاستی‌های حوزۀ ترجمه دانست و گفت: «تدوین یک فرهنگ‌نامۀ خاص همراه با علایم و نشانه‌های زبانی می‌تواند اطلاعات جامعی به مترجمان حوزۀ متون دینی ارائه دهد».
ارتباطِ انجمن‌ها و کانون‌های ادبیات و متون دینی، نیاز امروز حوزۀ ترجمه
این استاد دانشگاه، ارتباط کانون‌ها و انجمن‌هایی که حالت بین رشته‌ای دارند را از نیازهای اساسی حوزۀ ترجمه عنوان کرد و افزود: «دستاوردهای این انجمن‌ها کمک مؤثری به مباحث تجزیه و تحلیل می‌کند تا این متون با توجه به مسائل جامعه‌شناختی و روان‌شناختی، همگام با دستاوردهای انجمن‌های ادبی و همراه با شرایط زمانی و مکانی و نیازهای افراد در حوزه‌های مختلف، تنظیم و ارائه شود».
انجمن ایرانی مطالعات ترجمه بین زبان عربی و فارسی
دکتر محمدرضایی به برپایی انجمن ایرانی مطالعات ترجمه بین زبان عربی و فارسی در دانشگاه پردیس، در آینده‌ای نزدیک اشاره کرد و گفت: «این انجمن به فعالیت و مطالعه در زمینۀ مبانی نظری ترجمه در ایران و جهان، بحث‌های زبان‌شناختی کاربردی و ترجمه، بحث تجزیه و تحلیل کلام و ترجمه، شناختِ عنصرهای فرهنگی در دو زبان فارسی و عربی در حوزۀ واژه‌شناسی و واژه‌گزینی، بررسی رموز و علایم زبانی و مباحثِ پدیده‌شناختی، جامعه‌شناختی و روان‌شناختیِ انعکاس یافته در ادبیات فارسی و عربی، کارگاه‌های ترجمه و سمینارهای مربوط به متون مختلف اقتصادی، سیاسی، دینی و عربی می‌پردازد».
|
