ولايت نامه اميرالمؤمنين عليه السلام

على خان خاكى (قرن 10 ق)

تحقيق : سيّد احمد حسينى اشكورى

درآمد

در روزگار صفويان (905 ـ 1135ق) نقّالى رواج بسيار يافت . نقّال ها بر سرِ هر كوى و برزَن و در قهوه خانه ها و مراكز عمومى به نقّالى و داستانسرايى مى پرداختند و مردم عوام را به دور خود ، گِرد مى آوردند و آنها را با نقل هاى ساختگى و داستان شجاعان و دلاوران خيالى ، سرگرم مى ساختند و اين ، وسيله اى براى اخّاذى و ارتزاق آنان بود .
گروهى از اين نقّالانِ دوره گرد ، درويشان بودند كه بيشتر به شعر خوانى به آواز و نواى خوش مى پرداختند و اشعار بزرگانِ عرفا را در جمع مى خواندند و گاهى با داستان هاى مذهبى ، محافل خود را گرم مى كردند . بيشتر داستان هاى آنها بى اساس و نمونه اى از شجاعت ها و رزم آرايى هايى بود كه خود مى ساختند و به بزرگان مذهبى ، مخصوصا حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام ، نمونه كامل شجاعت و دلاورى ، نسبت مى دادند تا عواطف دينى شنوندگان را تحريك نمايند و آنان را به ذل و بخشش بيشتر ، وادارند . البته دولت هاى آن روزگار ، درويشان اين چنينى را تشويق مى كردند تا مردم را سرگرم كنند و احتمالاً بهره هاى سياسى نيز از آنان داشته باشند .