نظرى بر صحيفه ‏پژوهى كفعمى - صفحه 150

علامه تهرانى بعد از آن مى گويد:
كفعمى به ذكر مآخذ خود ـ كه بيش از هشتاد كتاب است ـ پرداخته و آن را به الفوائد الشريفة نام نهاده و تاريخ فراغت وى از اين شرح سنه 865ق، است. ۱
اين در حالى است كه علامه در ذيل عنوان الفوائد الشريفة فى شرح الصحيفة مى گويد:
اين كتاب شرحى است بر صحيفه سجاديه؛ آن چنان كه در البلد الأمين آن را به اين نام ناميده است وليكن مشهور نزد اصحاب ترجمه الفوائد الطريفة است و از اين جهت است كه ما در ذيل حرف طا به معرفى آن پرداختم.
ميرزا محمّد على مدرس در حين معرفى آثار كفعمى از شرحى بر صحيفه سجاديه نام مى برد كه نامش الفوائد الطريفة است. ۲
نتيجه بحث آن كه براى اولين بار در منابع كتاب شناسى و تراجم، شيخ حرعاملى است كه از شرح صحيفه كفعمى ياد مى نمايد؛ اما اولين كسى كه از اين شرح با عنوان الفوائد الشريفة فى شرح الصحيفة ياد مى نمايد، ميرزا عبداللّه افندى در كتاب رياض العلماء است. بعد از آن، كنتورى در كشف الحجب نيز از اين تعليقات با عنوان شرح صحيفه ياد مى نمايد تا اين كه صاحب روضات الجنات عنوان الفوائد الطريفة فى شرح الصحيفة را در ذيل معرفى كتاب البلد الأمين عنوان مى نمايد و اين سهو ـ كه منبعى نيز ندارد ـ توسط آقا بزرگ تهرانى در كتاب الذريعة تكرار مى گردد. البته آن چنان كه گذشت، آقا بزرگ در حين معرفى اين شرح و ذكر كلام كفعمى در معرفى آن عنوان الفوائد الشريفة را ذكر مى كند؛ هر چند اين كلام در صحيفه اى كه به خط خود كفعمى است و محل معرفى ماست، نيامده است.
خود كفعمى در انتهاى صحيفه سجاديه عنوان مى كند:
ما على هامشها من كتب لاتمج الفاظها ... .
مشخص است كه خود عنوانى، حداقل تا سنه 865 ـ كه سنه كتابت صحيفه و حواشى آن است ـ براى آن در نظر نداشته است.
قابل توجه آن كه هنوز نتوانسته ام در ميان آثار كفعمى به عنوان الفوائدالشريفة فى شرح الصحيفة ـ كه منقول از كلام كفعمى و يا شاگردانش باشد ـ دست بيابم و اين كه شيخ حر عاملى عنوان الفوائد الشريفة را از كجا بر شرح صحيفه كفعمى گزارش نموده، نيز از مجهولات است.

5 . ويژگى هاى شرح كفعمى

آنچه مشهود است، اين كه كفعمى به دنبال نگارش تأليف مستقلى در زمينه لغات صحيفه سجاديه نبوده، بلكه تعليقه وى صرفا ياداشت هايى سطحى و در حين مطالعه صحيفه سجاديه بوده است:

1.همان.

2.ريحانة الادب، ج۵ ، ص۶۹ .

صفحه از 155