آثار و تأليفات

صاحب ترجمه در بيشتر علوم قديم و جديد و زبان هاى خارجى دست داشت ولى در ادبيات وحيد و فريد عصرش بود كه نظيرش بسيار كم است . عمده آثار مشهور او نيز در مباحث ادبى ، معانى و بيان است . فهرست اجمالى آثار ايشان به شرح ذيل است:
1 . ابدع البدايع
اين كتاب كه شايد معروف ترين و مهم ترين اثر شمس العلما باشد در علم بديع و شامل دويست و بيست صنعت ، در اين فن است كه شماره آنها با حروف ابجد در حاشيه آمده است . صنايع به ترتيب الفبايى مرتب شده و كتاب مملو از تماثيل فارسى و شواهد قرآنى است . مؤلف تأليف آن را در شوال (1327) شروع كرده و در پايان صفر (1328) به سامان رسانده است . در آغاز كتاب مى گويد:
اين علم بديع را بيانى دگر است
وين گنج معانى زجهانى دگر است
ما و تو خموش و گوهرى مى داند
كاين دُرّ و گهر ز بحر و كانى دگر است
ابدع البديع در سال (1328 ق) در تهران و كارخانه آقا سيد مرتضى در 425صفحه با مقدمه سيد نصر اللّه تقوى به چاپ سنگى رسيده است .
2 . قطوف الربيع فى صنوف البديع ، 1328ق ، سنگى ، تهران ، 159ص .
3 . [كتاب] معانى ، مخصوص كلاس هاى متوسطه ، (1344ق) ، سنگى ، تهران ، 92ص .
4 . تاريخ موسيقى ، 1320ق ، سربى ، تهران ، 43ص .
5 . تاريخ وهابيّت ، 1304ق ، سربى ، تهران ، 38ص .
6 . مقصد الطالب فى احوال اجداد النبى صلى الله عليه و آله و عمه ابيطالب ، 1311ق ، سنگى ، بمبئى ، 88ص .
7 . مقصد الطالب فى ايمان آباء النبى صلى الله عليه و آله و عمه ابيطالب ، 1311ق ، سنگى ، بمبئى .
8 . نور الحدقه ، متفرقات در شرح مشكلاتِ آيات و روايات .
9 . نور الحديقه ، در اخبار و اشعار .
10 . تاريخ خطاطان .
11 . تاريخ نقاشان معروف ايران .
12 . تاريخ شعرا .
13 . زبية الاََسد ، يك فرع فقهى است حول روايت «وقوع الرجال الاربع فى الزبية» .
14 . رساله منظوم در اصول فقه (ارجوزة فى الفقه) .
15 . رساله در علم بيان .
16 . الدّرّ اليتيم فى المتائيم ، در يك مسئله فقهى است پيرامون «المرأة التى اعتيدت أن تلد توأما فى بطنٍ واحدة» .
17 . لطائف الحكم ، در دو جلد .
18 . الليلتين ، اين اثر را در طى دو شب تأليف نموده و در آن 61 آيه از قرآن كريم كه اثبات معجزه اى براى پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله كرده ، تفسير شده است .
19 . نصرة الاسلام ، اين كتاب و تأليف قبلى در رد اعتراضات پادرى مسيحى است بر اسلام و پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله .
20 . لؤلؤ ، در خط و مسائل مربوط به خوشنويسى .
21 . المقامات العشرة ، ادبيات ، چاپ شده در انتهاى رياض الادبِ رياض همدانى . ^۱
22 . حواشى بر معالم الاصول .
23 . حواشى بر روضة البهية .
24 . حواشى بر قاموس المحيط فيروز آبادى . ^۲
25 . ديوان اشعار .
26 . الانتصار للشيعه ، در اثبات امامت ائمه اطهار عليهم السلام .
27 . هفت رساله در عرفان و ادب ، شامل: ترجمه شرح جنة الأسماء غزالى ، چند قصيده ، رساله در اسرار حروف و وجود ، گفتارى درباره تعداد حروف الفباء ، مناجات ورساله اى در كيميا . اين مجموعه به خط نسخ و نستعليق شمس العلما در كتابخانه مجلس شوراى اسلامى موجود مى باشد . ^۳
28 . سفرنامه هاى متعدد .
29 . امالى ، اين اثر آخرين تأليف ربانىِ گركانى است كه در واپسين روزهاى حيات خود مشغول تدوين آن بوده و متأسفانه موفق به اتمام آن نشده است . ^۴