فعاليتهاى مطبوعاتى

هنگامى كه محيط طباطبايى در زواره اقامت داشت نسخه هاى غالب روزنامه هاى تهران براى چراغعلى خان سردار صولت بختيارى حاكم اردستان مى رسيد و توسط يكى از بستگان محيط كه در تشكيلات وى كارگذار بود اين روزنامه ها كه شامل ارشاد، ايران امروز، شهاب ثاقب، نوبهار، شورا، بامداد روشن بود در دسترس محيط قرار مى گرفت و به دقت سراپاى آنها را مى خواند. محيط طباطبايى در اين باره مى گويد:
از سال 1332 ه.ق با روزنامه آشنا شدم و در زواره كم و بيش به آن دست مى يافتيم. از
طريق يكى از اقارب خود در دستگاه سردار صولت بختيارى در مزدآباد زواره منشى بود به روزنامه هايى كه وى پس از مطالعه به منشى خود مى داد دست پيدا مى كردم و مى خواندم. به مرور به روزنامه و تأثير آن در افكار عمومى تا حدى پى بردم و با اسلوب و نگارش آن آشنا شدم. در سال 1297 ه.ش پدرم از زواره به تهران رفت و مدت چند ماهى را كه در آنجا اقامت داشت شماره هاى روزانه روزنامه هاى ايران و رعد را برايم با پست به زواره مى فرستاد و هر وقت خودش به زواره مى آمد مقدارى روزنامه برايم مى آورد. در سال 1300 ه.ش كه به اصفهان رفتم و در آن شهر روزنامه هاى كوچكى مانند صداى اصفهان و غيره وجود داشت كه توانستم با مسوولان آنها ملاقات كنم و از كيفيت كارشان آگاه شوم. مرد مُعمّمى كه اهل گيلان بود و در اصفهان مى زيست و روزنامه اى جنجالى منتشر مى كرد از من كمك خواست براى نمونه مطلبى نوشتم و به او دادم اين نخستين اثرى بود كه از من بر روى كاغذ چاپ مى شد. ^۱
محيط طباطبايى از سال 1306 ه.ش مقاله نويسى در روزنامه هايى چون شفق سرخ، ستاره جهان و ايران را تجربه كرد. اين مقالات دقت نظر او و توانايى هايش را در پژوهش هاى فرهنگى و ادبى به اثبات رسانيد. تجربه او در مديريت نشريات و مجله نويسى از سال 1317 ه.ش آغاز شد در اين سال مديريت رسمى مجله وزارت فرهنگ كه ابتدا «تعليم و تربيت» و سپس «آموزش و پرورش» نام گرفت به وى واگذار گرديد و از شماره 5 و 6 سال هشتم تا پايان دوره نهم مديرش بود. ^۲ سال 1320 ه.ش سرپرستى مجله موسيقى را تا چهار شماره عهده دار گشت. بعد از شهريور 1320 تا 1326 ه.ش دوباره در زمان قوام السلطنه محيط را منتشر كرد. بار اول سه شماره و بار دوم چهارده شماره از اين مجله منتشر گرديد و به علل گوناگون تمام مطالب يك شماره از آن را شخصا خودش تهيه مى كرد. تنوع مطالب مجله از گستردگى اطلاعات
و ذهن پوياى نويسنده آن حكايت داشت. ^۳
محيط طباطبايى نيروى فكرى، ذوقى و پژوهشى خود را در مدت پنجاه سال در مقاله نويسى و خطابه خوانى گذراند از جمله سخنانى است كه سالها هر هفته در برنامه مرزهاى دانش راديو گفت كه شماره اش از چهار صدو شصت مى گذرد. اين گفتارهاى شنيدنى براى مستمعان راديو گنج گرانبهايى بود. ^۴ برنامه مرزهاى دانش از سال 1338 ه.ش قريب به بيست سال ادامه داشت كه محيط در آن به بيان بسيارى از حقايق تاريخى، تمدن اسلامى و ادب فارسى پرداخت. ^۵
استاد محيط طباطبايى در طول عمر پربار خويش در سمينارها و كنگره هاى متعددى شركت نموده و به آنها مقاله داده يا در اين مجامع به ايراد سخنرانى پرداخته است كه تعدادى از آنها به قرار ذيل است: هزاره فردوسى، ايران شناسى، تحقيقات ايرانى (در سطح بين الملل و با حضور خاورشناسان در پاريس) تعليم و تربيت در ميسور، شيخ طوسى، خواجه نصير طوسى، ابن سينا، مولوى، فارابى، ناصر خسرو، بيهقى، خواجه رشيدالدين فضل اللّه همدانى، خوارزمى، نهج البلاغه، حافظ، سعدى و غزالى و همچنين در جلسات معرفى علمى مربوط به ملك الشعراى بهار، تاگور، مشير الدوله، محمدعلى فروغى، عباس اقبال آشتيانى و علامه اقبال لاهورى سخنرانى كرده و طى آنها به معرفى اين شخصيتها پرداخته است. مجموعه مقالاهاى محيط طباطبايى كه در جرايد درج شده به سه هزار مورد مى رسد كه دو هزار مقاله و هزار نوشتار هم به صورت يادداشت كوتاه مى باشد كه برادرش آقاى حاج سيد عبدالعلى فناء توحيدى با اهتمام وافر و تلاش توان فرسا آنها را از لابه لاى مطبوعات و نيز با مراجعه به كتابخانهاى گوناگون استخراج كرده و مطالعه نموده و رونويسى كرده است اين مجموعه كه در پنجاه جلد دست نويس جمع آورى و صحافى شده و از ميان چهل و چند مجله و روزنامه استخراج گرديده است . موارد نام برده و در كتابخانه اى با ارزش در خانه پدرى محيط كه هر يك معمارى سنتى دارد نگاهدارى مى شود، اميد مى رود با چاپ آنها علاقه مندان از اين گنجينه نفيس بهره بردارى كند. ^۶