82

اسداللّه صابر همدانى

(م 1375ق)

در در قسمت غربى باغ امامزاده ، سر راه قبرستان جديد ، قبر اين شاعر فرزانه است . نامش اسداللّه صنيعان متخلص به صابر فرزند محمدهادى در سال 1282 شمسى در شهر همدان متولد شده و تحصيلات ابتدايى را در همانجا به پايان رسانيده و در سن هفده سالگى به شعر گفتن گراييده است.
مرحوم صابر در سال 1303 شمسى براى اولين بار به تهران آمده و پس از دو ماه توقف به زيارت حضرت ثامن الائمه ـ عليه الصلوة و السلام ـ مشرف شده و پس از يك ماه و نيم توقف به تهران مراجعت و در وزارت جنگ مشغول به كار شده و در انجمنهاى ادبى ابيران و حكيم نظامى و فرهنگ عضويت داشته و در شعر از سبك صائب تبريزى پيروى مى نمود و اكثر غزلياتش عرفانى است.
مرحوم صابر در روز عيد فطر سال 1375 قمرى با دخالت تجرّد در تهران از دنيا رفت و در مكان ياد شده در جنب مزار امامزاده عبداللّه مدفون شد و آقاى رنجى شاعر در مرثيه اش گفت:
صابر آن گو سخن مى گفت
گفته اش گرد غم ز دل مى سفت
گفت هر كس كه دفترش را خواند
راستى با قلم گهر مى سفت
بيتى از هر قصيده و غزلش
هر كه بشنيد همچو گل بشگفت
گر به ملك سخن نباشد طاق
كم توان جستن از برايش جفت
حيف اين شاعر سخن پرور
رفت و در خاك تيره رخ بنهفت
پى تاريخ رحلتش رنجى
بود جويا كه ناگهان بشنفت
يكى آمد برون ز جمع و سرود
تا دم مرگ يا على مى گفت
1375ق
از آثار او ديوانى است حاوى قصايد و غزليات و رباعيات مثنويهاى مرائى و غيره كه به همت كيوان سميعى با مقدمه مبسوطى به طبع رسيده است از بحر غزليات او كه در تصفيه نفس از هوا سروده است غزل ذيل است:
مصّفا تا نسازد سالك از كبر و ريا خود را
نخواهد ديد اندر بزم قرب كبريا خود را
در آندم عكس جنان در تو گردد منعكس اى دل
كه از هر رنگ چون آيينه سازى با صبا خود را
نشان از دوست چون در خانه دل مى توان جستن
چرا عاشق كند سرگشته چون باد صفا خود را
نخست از غير او بيگانه بايد گشت در گيتى
اگر خواهد كسى با يار سازد آشنا خود را
من از روز ازل دل بر يكى بستم كه دانستم
به دست هر كه نتوان داد مانند عصى خود را
هوا را پيروى كردن نباشد از خردمندى
كجا عاقل كند يك عمر پابست هوا خود را
از آن با اهل دنيا نيست (صابر) را سروكارى
كه دارند اهل دنيا همچو دنيا بى وفا خود را
و نيز گويد:
بار سنگين و مرا وقت سفر نزديكست
رحمى اى دوست كه ره دور و خطر نزديك است
گرچه از زلف تو در كار من افتاده شكست
اين شكستى است كه ما را به ظفر نزديك است
پيش مرغان گرفتار تفاوت نكند
ره گلزار اگر نزديك است
مگر از ساحت قدس تو رسد خيرى پيش
ورنه كار بشر امروز بِشر نزديك است
كعبه كوى تو را جز ره صدق و صفا
نتوان رفت اگر دور و گر نزديك است
تيره تر هرچه شد اوضاع برو خوش دل باش
كه ز شب هرچه سرايد به سحر نزديك است
تر دماغ از مى وحدت شود خشكى مفروش
شجر خشك به آسيب تبر نزديك است
صابر آزار دل مردم حق جو مپسند
كه آه اين طايفه دايم به اثر نزديك است

81

احمد اعتمادى

حاج سيد احمد اعتمادى معروف به حاج سيد حاج آقا از رؤساء قدام آستانه مباركه و پدر مرحوم حجة الاسلام اثنا عشرى و حاج آقا حسن اثناعشرى (صاحب الزمانى) است . وى سيدى بود متعبّد و متهّجد و با اخلاص و اصلاً از استان خراسان و حومه مشهد مقدّس و محل ييلاقى آن به نام طرقبه بوده كه پدرانش از آنجا مهاجرت به زاويه مقدّسه نموده و افتخار خدمتگزارى و كليد دارى حرم مطهّر را دريافته بود و فراموشم نمى شود كه هرگاه هنگام سحر توفيق تشرّف را پيدا مى كردم و مى ديدم آن مرحوم در گوشه بالاى سر با حال خشوعى مشغول تهجّد و نماز شب است در ماه رمضان 1369ق از دنيا رفته و در رواق مطهّر به خاك رفته است.

منابع

اختران فروزان رى و تهران ، ص 68 .