103
دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1

شمرده اند. شهيد ثانى در كتاب ذكرى آورده است كه علماى شيعه فتاوى خود را در صورت فقدان نص از رساله على بن بابويه الشرايع اخذ مى كنند، چون در علم و دين مورد اعتماد همه ايشان است. در رجال نجاشى و فهرست شيخ طوسى و روضات الجنات و الذريعة و ساير كتب رجال تأليفات ذيل را به نام على بن بابويه ثبت كرده اند: الاملاء والنطق، التوحيد، الصلاة، الوضوء، الجنائز، التفسير، النكاح، مناسك الحج، الامامة والتبصرة من الحيرة، الاخوان، النساء والولدان، الشرايع، المنطق و رساله اى در مناظره با محمد بن مقاتل رازى در رى در اثبات امامت اميرالمؤمنين عليه السلام كه به وسيله شاگردان على بن بابويه تدوين و پاكنويس شده است. از بعض اين كتابها فقط نام يا منقولاتى باقى است و از بعضى ديگر نسخه هاى خطى در كتابخانه ها محفوظ است. نجاشى و چند تن ديگر از علماى رجال وفات على ابن بابويه را در بغداد به سال 328ق در قم وفات يافته است. مزارش در كنار روضه فاطمه بنت موسى بن جعفر عليه السلام معروف است و گنبدى زيبا و بقعه اى آباد در وسط ميدانى مشجر و وسيع دارد كه زيارتگاه شيعيان است. چون پسرش حسين ابن على نيز در كنار پدر مدفونست آن بقعه را شيخان گويند. فخرالدين طريحى در مجمع البحرين (ذيل ماده قرمطه) به نقل از شيخ بهايى آورده است كه: قرامطه به سال 310ق به مكه تاخته در روز ترويه حجاج را در مسجدالحرام قتل عام كردند و حجرالاسود را از ركن بيت كنده با خود بردند و بيست سال نگاه داشتند. در آن روز على بن بابويه در مسجدالحرام به دور كعبه طواف مى كرد و بعد از حمله قرامطه نيز طواف خود را نگسست. وقتى او را به شمشير زدند و بر زمين افكندند شعر ذيل را انشاء نمود و سپس جان داد:

ترى المحبين صرعى في ديارهم
كفتية الكهف لا يدرون كم لبثوا

يعنى عاشقان را مى بينى كه بر سر كوى ايشان افتاده اند، مثل جوانان (اصحاب) كهف كه نمى دانند چه مدت در آن حال مانده اند. اين سخن نيز بى اساس است زيرا


دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
102

پسر نخواهد آمد. او بزودى جاريه اى ديلمى در ملك خويش خواهد آورد و از او دو پسر فقيه روزى خواهد شد و چنين شد. اين دو پسر ابو عبداللّه حسين و ابوجعفر محمد صدوق بودند. در خبر ديگر آمده است كه امام در پاسخ عريضه محمد بن على توقيع فرمود: «قد دعونا اللّه لك بذلك فسترزق ولدين ذكرين حرين او خيرين»، براى استدعايى كه كرده بودى خداى را دعا كرديم پس بزودى تو را دو فرزند آزاده (يا نيكوكار) روزى خواهد شد. در بعض روايات استدعاى ابن بابويه از امام غايب و صدور توقيع جواب بعد از بازگشت او ازعراق به قم يعنى بعد از 328ق ذكر شده است رجال نجاشى و علامه حلى، ولى چون على بن بابويه در سال 329ق درگذشته تولد دو يا سه پسر ظرف چند ماه محالست، مگر اينكه اين استدعا سالها قبل به عمل آمده باشد و تنها به اين صورت است كه ممكن مى شود حسين و محمد پسران على بن بابويه نزد او كسب علم و فقاهت كرده باشند. بخصوص كه به موجب روايات بسيار دو پسر فقيه ابن بابويه نزد خود او تعليم گرفتند.
استادان و مشايخ على بن بابويه تقريبا همان مشايخ كلينى يعنى محمد بن يحيى العطار و على بن ابراهيم قمى و احمد بن ادريس اشعرى بودند. از سعد بن عبداللّه قمى اشعرى و حسين ابن احمد محمد بن العطار و عبداللّه بن جعفر حميرى و قاسم بن محمد نهاوندى و عبداللّه بن حسن مؤدب و محمد بن احمد ابن هشام و ابوخلف عجلى نيز روايت حديث كرده است. معروف ترين شاگردان و راويان او غير از دو فرزندش ابوجعفر صدوق و ابو عبداللّه الحسين، عباس بن عمر كلواذانى و تلعكبرى و احمد بن داوود قمى و سلامة بن محمد بودند. علامه مجلسى در تعليقات خود بر امل الآمل ـ تأليف شيخ حر عاملى ـ آورده است كه على بن بابويه مبتكر طرح اسانيد روايت و جمع بين نظاير و آوردن هر خبر با قرينه آن بوده است. فقهاى بعد از او به سبب امانت و ثقه بودن و مقام عالى كه در علم و دين داشته فتاوى و آراء او را بى چون و چرا پذيرفته و در مسائلى كه نصى براى آنها وجود ندارد و اقوال او را حجت

  • نام منبع :
    دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/52477
تعداد بازدید : 99700
صفحه از 395
پرینت  ارسال به