17
دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1

دانشمند محدث مزبور آنگاه مى نويسد: علامه حلى در ايضاح او را مورد ستايش قرار داده و مى گويد: موارد اختلاف نظر او و اقوالش را در كتاب مختلف الشيعه آورده ام .
و از حواشى شيخ محمّد پسر شيخ حسن صاحب معالم ، و نوه شهيد ثانى بر رجال كبير ميرزا محمّد استرآبادى نقل مى كند كه از سخن علامه تعجب نموده است . زيرا ابن جنيد كه به گفته شيخ و نجاشى عمل به قياس مى كرده و به گفته فقهاى ما عمل به قياس متروك است ، نمى تواند موثق باشد و عدم توثيق او با نقل اقوالش در «مختلف» مناسبت ندارد . ۱
مير مصطفى تفرشى دانشمند فقيه رجالى گزيده اى از سخنان شيخ و نجاشى و ابن شهرآشوب را نقل مى كند و در پايان مى گويد: ابن داود بدون توثيق ، از وى نام برده است ، ولى سزاوار است كه او را موثق بدانيم چنانكه نجاشى و علامه موثق دانسته اند . ۲
به طورى كه ديديم شيخ و نجاشى و به نقل از آنها دانشمندان بعدى ، ابن جنيد اين فقيه اقدم را قائل و عامل به قياس دانسته اند ، و گفته اند به همين جهت نيز كتاب هايش متروك ماند ، ولى هر چه زمانه رو به جلو مى آمده قدر وى بيشتر آشكار مى شده است . چنانكه ديديم علامه حلى او را موثق دانسته و اقوالش را در كتاب هايش نقل كرده است .

گفتار علامه بحرالعلوم

علامه بحرالعلوم در فوائد الرجاليه حق مطلب را چنانكه بايد و درخور او بوده است ، ادا كرده و پيرامون شخصيت والاى اين فقيه عظيم الشأن پيشين كه بايد او را سرآمد فقهاى شيعه دانست ، داد سخن داده و به تفصيل بحث و بررسى نموده و

1.امل الآمل ، ج ۲ ، ص ۲۳۶ .

2.نقد الرجال ، ص ۲۸۶ .


دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
16

تأليفاتش را به ما خبر داده اند . ۱
نجاشى از او بدين گونه ياد مى كند:
محمّد بن احمد بن جنيد ، ابو على كتاب اسكافى ، در ميان فقهاى ما چهره اى درخشان ، و دانشمندى موثق و جليل القدر بود . تصنيفات بسيار دارد . من آنها را بر حسب فهرستى كه اين كتاب ها در آن ذكر شده است ، ذكر مى كنم .
از يكى از استادانم شنيدم كه مى گفت مقدارى از مال امام عليه السلام و شمشيرى نيز متعلق به حضرت در نزد وى بود و آن را به كنيزش سپرد ، ولى از ميان رفت .
آنگاه نجاشى فهرست كتاب هاى تهذيب الشيعه او و ساير كتب مستقل ديگرش را به تفصيل نام مى برد ، كه در بخش تأليفات وى قسمتى از آنها را نقل مى كنيم ، و در پايان مى گويد:
او جز اينها مسائل بسيارى هم دارد ، و از استادان موثقم شنيدم كه مى گفتند: وى قائل به قياس بود ، و همگى آنها با اجازه اى كه از وى داشتند تمامى كتاب ها و مصنفات او را به ما خبر دادند . ۲
ابن شهر آشوب نيز به اختصار مانند شيخ طوسى از وى ياد كرده ، و تعدادى از كتاب هايش را نام مى برد ، كه خواهيم ديد . ۳
علامه حلى او را «شيخ الاماميه» دانسته و با نقل قسمتى از گفتار شيخ طوسى مى گويد: من در كتاب هايم مواردى را كه او در فقه نظر خاصى دارد ، ذكر كرده ام . ۴
شيخ حرّ عاملى كه معمولاً تراجم علما را نخست از فهرست شيخ منتجب الدين نقل مى كند ، در مورد ابن جنيد ، گفتار ابن شهر آشوب را مى آورد و پس از آن سخن علامه را در خلاصه آورده ، گويا شيخ منتجب الدين از ترجمه اين دانشمند فقيه بزرگ غفلت ورزيده ، يا شيخ حرّ عاملى غفلت نموده است .

1.فهرست ، شيخ ، ص ۱۳۴ .

2.رجال نجاشى ، ص ۲۷۳ .

3.معالم العلماء ، ص ۹۷ .

4.خلاصة الاقوال ، ص ۱۴۵ ، در كتاب خلاصه بجاى جنيد ، جشد چاپ شده كه غلط است .

  • نام منبع :
    دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/52477
تعداد بازدید : 110300
صفحه از 395
پرینت  ارسال به