237
دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1

حر و مملوك از صغير و كبير بى هيجان آمده ، زلزله در اركان شهر افتاد و همه ناله كنان و فريادزنان وا شريعتا گويان به هر طرف در حركت و دور خانه ميرزا طواف كنان بودند و به فاصله يك ساعت تمام دكاكين و سراها بسته و تعطيل عمومى شد، راستى شور ملى را چه اثر است. ۱ بار دومى كه بازار تهران به احترام آشتيانى تعطيل شد زمانى است كه او بعد از سفر حج و همچنين زيارت عتبات عاليات و ديدار با ميرزاى بزرگ شيرازى كه با استقبال با شكوه علما در سامرا همراه بود ، در پنجم جمادى الثانى 1312ه.ق به تهران بازگشت. اعتماد السلطنه اين روز و خاطره استقبال از آشتيانى را چنين ترسيم كرده است:امروز حاجى ميرزا حسن آشتيانى كه به بيت اللّه رفته بود ورود نمود. با وجود غدغن نايب السلطنه كه كسى از او استقبال نكند، تمام شهر به استقبال او رفته و دكاكين و بازارها را بسته بودند و جلوى قاطر حاجى آقا سينه مى زدند... . ۲ سومين و آخرين بار كه مردم تهران و علماى شهر از ميرزاى آشتيانى و بلكه از مقام علم و تقوى تجليل كردند ، روز جمعه 28 جمادى الاولى سال 1319 ه.ق بود. با انتشار خبر درگذشت پيشواى روحانى تهران ، سراسر شهر به حال تعطيل درآمد. مردمى كه سالها با كلام دلنشين و نماز جماعت با شكوه او در امام زاده زيد و محفل درس او خو گرفته بودند و نقش رهبرى جانانه اش را در نهضت بزرگ تنباكو در ياد داشتند، در اين روز بر سر زنان و شيون كنان به سوى سنگلج به راه افتادند و جنازه اش را بر دوش كشيدند و به رسم امانت در حرم حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام سپردند تا در وقت مقتضى به عتبات عاليات منتقل شود. آية اللّه حاج شيخ مرتضى آشتيانى ـ فرزند بزرگ آن مرحوم ـ قضيه انتقال جسد پدر را به عتبات چنين نقل فرموده است:پس از هشت ماه كه تصور مى كرديم بدنش ديگر خشك شده و سبك گشته از امانتگاه

1.تاريخ بيدارى، ص ۱۲ .

2.روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، ص ۱۱۲۷ .


دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
236

نامطلوب آن بسته شدن دست كشاورزان، كسبه و تجار ايرانى از معاملات تنباكو و توتون با افرادى غير از شركت رژى بود. از آنجا كه درباره اين قيام و رهبرى علماى بيدار شيعه و نقش حياتى ميرزاى آشتيانى قدس سره در منابع مختلف به تفصيل سخن گفته شده و اين كوتاه را مجال بسط آن نيست ، از شرح اين ماجرا صرف نظر مى كنيم. ملخص كلام اين كه متن حكم مشهور ميرزاى شيرازى قدس سرهخطاب به ميرزا حسن آشتيانى بوده است و نشر حكم از سوى آشتيانى انجام شد و اگر تلاش چندين ماهه او نبود فتواى ميرزاى بزرگ شيرازى در همان سامرا دفن مى شد.كربلايى در تاريخ الدخانيه آورده است:
جناب ملاذ الاسلام آقاى ميرزا آشتيانى ـ سلمه اللّه تعالى ـ كه اعتماد تمامى خلق از عالم و عامى در اين خصوص (فتواى تحريم تنباكو از سوى ميرزاى شيرازى) تنها بر مشاهده و اخبار جنابشان بود در مقام رفع مشكوك... از هيچ رو فروگذارى نداشته، ساير علماى دارالخلافه نيز از جنابشان در اين خصوصها پيروى تمام داشتند. ۱

سه بار بازار تهران براى آشتيانى تعطيل شده است

چنانكه از بررسى زندگى آيت اللّه آشتيانى قدس سره برمى آيد مردم تهران و بازاريان پايتخت سه بار به احترام آن بزرگوار كار و كسب خود را تعطيل كرده اند. اولين بار در جريان جنبش تنباكو بود . ناصرالدين شاه پيغام داد كه يا حكم تحريم تنباكو را لغو نماييد ، يا يك چندى تهران را ترك كنيد و ميرزا جواب داد «نقض حكم ميرزا به هيچ وجه برايم ممكن نيست» ۲ و راه دوم يعنى خروج از پايتخت را انتخاب كرد كه در پى اين تصميم چنان حمايتى از وى در تهران به پا شد كه ناصرالدين شاه مكرر پيغام فرستاد كه از رفتن صرف نظر كنيد. ناظم الاسلام كرمانى درباره اين روز نوشته است:اهالى تهران از اعلى و ادنى، زن و مرد، سياه و سفيد، غريب و خودى، بومى و شهرى،

1.تاريخ دخانيه، ص ۱۲۵ .

2.همان، ص ۱۶۷ .

  • نام منبع :
    دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/52477
تعداد بازدید : 110047
صفحه از 395
پرینت  ارسال به