27
دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1

دينى در نظر فقهاى شيعه محظور داشته است ، به كلى از عمل به آن خوددارى كرده اند .
به طورى كه اگر يكى از فقهاء در بعضى از مسائل براى الزام خصم ناچار بوده به آن استناد كند ، هرچند عقيده به آن نداشته است ، ولى مورد انتقاد قرار گرفته و از پذيرش گفتارش دورى جسته اند .
دليل بر اين معنى اين است كه يكى از كتاب هاى ابن جنيد به نقل «نجاشى» كتاب التمويه و الالتباس على اغمار شيعه فى امر القياس است كه خود اين كتاب گوياى مطلبى است!
اگر هم متهم ساختن ابن جنيد به عمل به قياس درست باشد ، بايد گفت كه به طور قطع حرمت قياس در زمان او تا حد ضرورت نرسيده بود ، و اينكه شيخ محمّد نوه شهيد ثانى به علامه ايراد گرفته كه با قائل بودن ابن جيد به عمل به قياس او را در حد فسق قرار مى دهد ، واقعا عجيب است ، و موجب مى شود كه او را در حد نادانى دانست! در مشتركات كاظمى مى نويسد: محمّد بن احمد بن جنيد ثقه است ، او پيشواى علماى شيعه و بزرگ آنهاست ، و مفيد و احمد بن عبدون از وى روايت مى كنند . ۱
ابن نديم دانشمند كتابشناس عامه كه به گفته «ابن نجار» فهرست خود را در سال 377 تأليف كرده و در سنه 385 در بغداد درگذشته است ، از وى در بخش دانشمندان شيعه نام برده و مى گويد:
ابن الجنيد ، ابو على محمّد بن احمد بن الجنيد ، زمان وى به ما نزديك بود ، و از بزرگان شيعه اماميه است . سپس 14 كتاب او را نام مى برد كه در بخش تأليفات وى خواهيم ديد . ۲

1.منتهى المقال ، ص ۲۵۶ .

2.فهرست ابن نديم ، ص ۲۹۱ .


دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
26

بنابراين از ابن جنيد تا جدش «جنيد» واسطه هاى متعددى وجود داشته اند .
در قاموس مى گويد:
اسكاف ، دو موضوع است: اسكاف بالا و پائين ، واقع در نواحى نهروان از قلمرو بغداد ، و جماعتى از علماء منسوب به آنجاست .
سمعانى در كتاب «انساب» مى نويسند:
اسكاف ، به كسر همزه و سكون سين و فاء ناحيه اى از بغداد به طرف نهروان از سواد عراق است . ۱
ابن جنيد ، يا محمّد بن احمد بن جنيد اسكافى اصفهانى (از علماى عامه) كه سمعانى مى گويد در سال (360 ق) به خراسان آمد ، در نام و نسب و نسبت و طبقه ، با ابن جنيد ما ، يكسان است ، به طورى كه گاهى به هم مشتبه مى شوند كه خود عجيب است!
ابن جنيد را «جنيدى» هم مى گويند . نجاشى در ترجمه شيخ مفيد مى نويسد: يكى از تأليفات او «رساله جنيدى به اهل مصر» است و ظاهرا رساله اى باشد كه مفيد در نقض رساله ابن جنيد به اهل مصر نوشته است ۲

ساير دانشمندان چه گفته اند؟

شيخ ابو على حايرى شاگرد علامه بحرالعلوم ، پس از نقل گفتار علامه حلى در كتاب ايضاح الاشتباه مى نويسد: «بعيد نيست كه رمى وى به قول به قياس اين بوده كه ابن جنيد در مسائل فقهى به روش شيعه و سنى استدلال مى نموده است» .
گفتار شيخ طوسى هم در كتاب «عدّة الاصول» اشاره به همين معنى دارد . هرچند تصريح به نام ابن جنيد نكرده است ، در آنجا كه استدلال مى كند به عمل فقهاى شعيه نسبت به خبر واحد ، و اين خود كاشف از اين است كه چون عمل به قياس در احكام

1.سواد عراق مناطق نخلستانى بوده كه به واسطه كثرت نخلها از دور سياه به نظر مى رسيده است .

2.رجال علامه بحرالعلوم ، ج ۳ ، ص ۲۰۵ ـ ۲۲۵ .

  • نام منبع :
    دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/52477
تعداد بازدید : 99724
صفحه از 395
پرینت  ارسال به