343
دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1

آن هم صحيح به نظر نمى رسد . مرحوم دهخدا مصراع دوم را با امعان نظر در نسخه بدل چنين تصحيح كرده اند: حرّىِ را تو ضظغ و ابجدى . و «ابجد و ضظغ بودن» به معنى اول و آخر بودن ، قابل مقايسه است با Ialpha et omega در زبان فرانسوى .
2 ـ در رباعى آمده ۱ :

صد ره گفتم كه با من از عهد مخند
تا من به تو باشم از جهانى خرسند

اين بنده ترا نيايد امروز پسند
هين خيز و دهل ده چو مه رفت ببند

بيت دوم صحيح نيست . مرحوم دهخدا چنين تصحيح كرده اند:

اين پند ترا نيامد آن روز پسند
هين خيز و دهل ده چو بنپذيرى پند

3 ـ در همين صفحه ديوان ، اين رباعى به نام فرخى آمده:

اى شاه چه بود اينكه ترا پيش آمد
دشمنت هم از پيرهن خويش آمد

از محنت ها محنت تو بيش آمد
از ملك پدر بخش تو منديش آمد

مرحوم دهخدا نوشته اند:
اين قطعه مال بوبكر ربابى يا على مكى است .
اسناد اخير مسبوق به سابقه ذيل است: در تاريخ بيهقى در فرو گرفتن امير محمّد و بردن او به قلعه «منديش» به امر برادرش سلطان مسعود ، بيهقى گويد: ۲
و يكى بود از ندماى اين پادشا ۳ ، و شعر و ترانه خوش گفتى ، بگريست و پس بديهه نيكو گفت ، شعر:
اى شاه چه بود اين كه ترا پيش آمد ...
4 ـ مرحوم دهخدا حدس زده اند «يكى» در اصل «مكى» بوده به استناد اين بيت منوچهرى:

يكى چون معبد طرب ، دوم چون زلزل رازى
سيم چون ستى زرين ، چهارم چون على مكى۴

1.ديوان ، ص ۴۴۵ .

2.طبع آقاى دكتر فياض ، ص ۷۵ .

3.امير محمّد بن محمود غزنوى .

4.در ديوان منوچهرى طبع آقاى دبير سياقى ، ص ۱۰۹ متن «على بيگى» و حاشيه «على مكى» آمده .


دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
342

علامه فقيد بخشى از يادداشت هاى مذكور را براى تدوين در اختيار استاد بهمنيار كه چندى در لغت نامه با ايشان همكارى مى كردند ، گذاشتند ، ولى پس از مدتى آنها را مسترد داشتند . بعدها از نگارنده اين امر را خواستار شدند ، و مدتى اين جانب به قراءت و مطالعه آنها پرداخت . يادداشت هاى آن مرحوم در اين باب در حواشى نسخ چاپى و نسخ خطى متعدد متفرق است و علاوه بر آنها در دفترى بزرگ و فيش هاى بسيار مطالبى نوشته اند . اين يادداشت ها بسيار نفيس است ولى به علت تفرقه آنها و طول مدتى كه استاد در اشعار منوچهرى امعان نظر كرده اند ، مطالب متناقض و متضاد بسيار است ، و چون تاريخ هم ندارد ، معلوم نيست آخر نظر استاد چه بوده و ناسخ كدام است و منسوخ كدام؟ تهذيب و تنقيح و تدوين يادداشت هاى مذكور لااقل دو سال وقت مى گيرد ، با اين همه نگارنده اميدوار است وى را توفيق و فرصتى دست دهد تا اين مهم را ـ كه بخشى از آن تاكنون انجام شده ـ به سامان رساند .
10 . ديوان فرخى: ديوان فرخى را استاد علامه از روى نسخ متعدد خطى و چاپى تصحيح كرده اند . در آن زمان گروهى از فاضلان عصر در محضر ايشان حاضر مى شدند و در تصحيح اشعار تبادل نظر مى كردند . نمونه اى از اين تصحيحات:
1 ـ فرخى قصيده اى دارد به مطلع:

تا دل من ز دست من بستدى
سربسر اى نگار ديگر شدى۱

در ضمن اين قصيده در مدح خواجه عميد حامد بن محمّد المهتدى آمده:

اى همه حرى و همه مردمى
وى همه رادى و همه بخردى

رادى را تو اول و آخرى
حرى را تو واضع و واجدى

مصراع دوم بيت اخير بدين سان متناسب با مصراع اول نمى نمايد . در حاشيه همان صفحه ، نسخه بدل بخش اخير مصراع دوم چنين آمده: تو مقطع و مأخذى ، كه

1.ديوان چاپ عبدالرسولى ، ص ۳۹۸ .

  • نام منبع :
    دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/52477
تعداد بازدید : 99630
صفحه از 395
پرینت  ارسال به