355
دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1

محمّد حسين خان نظام الدوله صدر اصفهانى با حسين على خان گروسى روانه پاريس نمود و قرار شد كه سرپرستى و اداره امور و نظارت در كار تحصيل ايشان با شخص حسن على خان وزير مختار باشد .
در سال (1283 ق) تلگراف خانه را به اعتضاد السلطنه به مقاطعه دادند . در اين سال ناصرالدين شاه بنابر هوس شاهانه خود باز به فكر تشكيلاتى براى مملكت افتاد و هر كسى را سركارى گذاشت و حدود اختيارات هر يك را تعيين و اموراتى را به وى محول نمود . البته اين كار هم خيلى موقتى بود و در همين سال چون موضوع روى هوس شاهانه صورت گرفته بود . تشكيلات مزبور بكلى بهم خورد . اعتضاد السلطنه در اين تشكيلات علاوه بر رياست دارالفنون ، وزير علوم و صنايع و معادن و تجارت و تلگراف و تصدى روزنامه دولتى و سرپرستى چاپخانه هاى كشور و ولايات و كارخانه ها بود ، حكومت بر ملاير و تويسركان نيز به عهده او واگذار شد . در سال (1288 ق) پس از مراجعت ناصر الدين شاه از عتبات با مشورت حاج ميرزا حسين خان مشيرالدوله مجلس دارالشوراى كبرى را امر به تشكيل داد و اعتضاد السلطنه به عضويت آن مجلس انتخاب گرديد . در سال (1289 ق) حكومت بروجرد نيز بر ساير مشاغلش افزوده شد .
در سال (1290 ق) در سفر اول ناصر الدين شاه به اروپا از همراهان شاه (ملتزمين ركاب) بود . در سال (1295 ق) امور بنائى دوليت يا به اصطلاح آن زمان اداره بنائى ديوان اعلى را به عهده وى واگذار نمودند . از كارهاى اعتضاد السلطنه وزير علوم ، تأسيس روزنامه هفتگى ملت سنيه ايران به چاپ سنگى در سال (1283 ه ق) يعنى 9 سال پس از انتصابش به وزارت علوم مى باشد و پس از انتشار دو شماره نام آن به روزنامه ملتى تبديل مى شود . روزنامه مزبور چهار سال و اندى از سال (1283 تا 1287 ق) مجموعا 34 شماره در تهران منتشر شده و منشى يا سر دبير آن ميرزا حسن حكيم سامانى پسر قاآنى شيرازى بوده است .
اعتضاد السلطنه چون مايه اى از معلومات قديمه مخصوصا شعر و ادب و حكمت و رياضى داشت غالب اوقات خود را به مطالعه كتب و معاشرت با اهل فضل


دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
354

89

على قلى اعتضاد السلطنه

پسر پنجاه و چهارم از زن پنجاه و دوم فتحعلى شاه قاجار كه مادرش به نام گل پيرهن خانم و اصلاً از ارامنه تفليس (لكن معروف به گرجى بوده) مى باشد نامبرده از افاضل شاهزادگان قاجار و صاحب تأليفاتى چند كه در حدود (1234 ه ق) تولد يافته است . هنگام فوت محمّد شاه قاجار ، در شميران تهران ، زن او ملك جهان خانم ملقبه به مهد عليا تا رسيدن پسرش ناصر الدين ميرزاى وليعهد از تبريز همه كاره يعنى نايب السلطنه و زمام امور در دست او به پيشكارى اعتضاد السلطنه يكى از دوستان مخصوصش بود .
در جلد سوم صفحه 195 منظم ناصرى در اين باب چنين نوشته شده:
و نواب معظم لها به نظم شهر و توابع دارالخلافه و تمهيد مقدمات جلوس پادشاهى رأى و تدابير صايبه فرموده . شاهزاده عليقلى ميرزا را كه به زيور فضل و دانش آراسته بود به وزارت خود اختيار و طرف مشورت در امور قرار دادند .
و على قلى ميرزا ، مهد عليا و ميرزا آقا خان نورى به اتفاق هم بر عليه ميرزا تقى خان امير كبير كار مى كردند و نظر اين بود كه ميرزا آقا خان صدراعظم شود .
او در سال (1272 ق) به اعتضاد السلطنه ملقب و در (1274 ق) به رياست مدرسه دارالفنون و در 1275 به وزارت علوم (وزارت فرهنگ) منصوب گرديد . در اين سال درصدد برآمد كه يك عده از شاگردان تحصيلكرده دارالفنون را براى تكميل علوم و فنون به اروپا بفرستد و چون در اين تاريخ ناصر الدين شاه هم حسن على خان گروسى (امير نظام) را به سفارت مخصوص به دربار فرانسه و انگليس مى فرستاد وزير علوم 42 نفر از محصلين را به رياست عبدالرسول خان نواده حاج

  • نام منبع :
    دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/52477
تعداد بازدید : 99542
صفحه از 395
پرینت  ارسال به