65
دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1

لصفر 980 به خط احمد بن شكراللّه نوشته شده به اين شرح ديده است:
«صورت اجازَةِ الشيخ المُفسّرِ ـ قُدِّسَ رَوحَهُ
ـ أَجَزتُ لِلأَجَلِّ العالِم أَلاَخَصّ الاَشرَف ... ـ اَدام اللّه تُوفيقهُ و تَسديدَهُ ـ أَن يَروِىَ عَنّى هذا الكِتابَِ مِن اَوَّلِهِ اِلى آخِرهِ عَلى الشَّرائِط المُعْتَبَرهِ فى هذا البابِ مِن اجْتِناب الغَلَطِ والتَّصحِيفِ . كَتَبهُ الحُسينُ بنُ عَلىِ بنِ مُحمّدٍ اَبُوالفُتُوحِ الرّازى ثُمَّ النّيسابُورى ثُمَّ الخُزاعىُ ، مُصَنّفُ هذا الكِتابِ ، فِى اواخِر ذِى القَعدَةِ سَنة سَبعٍ وَ أَربَعينَ وَ خَمسائةٍ حامِدا لِلّه تَعالى و مُصلّيا عَلى النَّبىِ وَ آلِه» .
اين اجازه را ابوالفتوح در اواخر ماه ذى قعده (547) نوشته كه ظاهرا پس از پايان تأليف كتاب بوده است . مسلّم است كه اين اجازه بر پشت نسخه اى نوشته شده كه در زمان خود او نوشته شده و بايد از نسخه هاى اصيل و آغازين تفسير بوده باشد . سپس همان يادداشت بر پشت نسخه مورّخ (980) يا نسخه دومى كه اين نسخه از روى آن استنساخ گرديده نقل شده است .
از روى اين قرينه مى توان يقين داشت كه تفسير ابوالفتوح در (547) يا سالى چند پيش از آن به پايان رسيده و خود او نيز در اين سال در قيد حيات بوده است .
اجازه ديگر بر پشت برگ اوّل نسخه اى از رجال نجاشى ، متعلق به كتابخانه آقاى فخرالدين نصيرى امينى به شماره (121) ثبت شده كه نسخه اى است با تاريخ كتابت (982) به خط شخصى به نام حسن بن غالب البراقى . نصّ آن اجازه به نقل از مقدمه جلد اوّل تفسير گازر به شرح زير است:
حِكايةُ ماوُجِدَ على الأصل المنقول مِنهُ هذَا الفَرعُ:
سَمِعَ هذَا الكتابَ مِنّي بقراءة من قرأ الولد النّجيب تاج الدّين ابو جعفر محمّد بن الحسين بن على بن محمّد ـ ادام اللّه توفيقه ـ وقد اجزت له روايته عنّى و رواية ما يصحّ عنده من مجموعاتى و مسموماتى على الشرط المعلوم فى ذلك من اجتناب الغلط والتّصحيف . كتبه الحسين بن على بن محمّد الخزاعى بخطّه فى شهر ربيع


دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
64

وفات ابوالفتوح

مرحوم محدّث ارموى در تعليقات كتاب نقض پس از نقل اصل و ترجمه آراء تنى چند از متقدّمان نزديك به عصر ابوالفتوح و پس از آن ، درباره صاحب روض الجنان و تجليل از مقاله علاّمه قزوينى ، از قول شيخ محمّد على سهورى در عُدّة الخلف فى عدّة السلف ـ كتابى منظوم در تراجم احوال ائمه هدى عليهم السلام و علماى بزرگ شيعه اماميه ـ ، ضمن ذكر علماى قرن ششم در مورد ابوالفتوح شعرى نقل كرده كه ذكر آن در اين صفحات براى كمال اين ديباچه ضرورى مى نمايد:

وَ تَرجُمانُ الذّكرِ ذُوالاِعْزازِ
اُسُّ الهُديه اَبُوالفُتوحِ الرّازى

بَحرُ الفَضائِلِ اسْتِنادُ الْكُمّلِ
كَنزُ المَعارِفْ الْحسينُ بنُ على

فَخْرُ المُشَكِّكينَ شيخُ الْقالَه
لِلأَخْذِ مِنِ افْضالِهِ اَفْضى لَه

قَدْ سَرَقَ الْحَقّ لَهُ بِغيرِ حَق
نَعَمْ ، وَ مِنْ قَبلُ اَخٌ لَهُ سَرَقْ

نكته مهم ترى كه مرحوم محدّث در تحقيق خود بدان متوجه شده ، موضوعى است كه بر روى تاريكيهاى مربوط به سال درگذشت ابوالفتوح پرتوهايى سزاوار توجّه مى افكند . اين مطلب ابتدا در مقدمه تفسير گازر ، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان ، ابوالمحاسن الحسين بن الحسن الجرجانى آمده و بعد عينا در جلد نخست تعليقات نقض نقل شده است .
حاصل مطلب از اين قرار است كه ، ميرزا محمّد صادق بن محمّد صالح آزادانى اصفهانى در كتاب شاهد صادق ، در فصل هفتاد و نهم از باب سوم ضمن ذكر سال وفات بزرگان اسلام از سال اول تا سال (1042) هجرى ، ذيل سال پانصد و چهلم گفته است «540 ابوالفتوح خزاعى درگذشت» .
مرحوم محدّث اين تاريخ را به سه تاريخ اجازه كه از ابوالفتوح به دست آورده ، مناقض يافته است:
نخستين اجازه را بر پشت صحيفه اوّل از نسخه اى از تفسير ابوالفتوح كه در ماه

  • نام منبع :
    دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/52477
تعداد بازدید : 99550
صفحه از 395
پرینت  ارسال به