73
دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1

(1/54) ، طرائق الحقائق (3/583 ـ 584) ، گنج شايگان (509 ـ 518) ، المآثر و الآثار (202) ، مجمع الفصحا (5/901 ـ 907) .

10

ابو الفضل محمّد بن عميد قمى

(م 360 ق)

شفيق پارسا

شاعر ، اديب ، كاتب ، حكيم معتزلى ، لغوى ، فيلسوف و منجم و از مردم قم بود . در همان جا نزد ابن سمكه تلمذ كرد . و پس از پدر در دربار آل بويه خدمت مى كرد . در رى وزارت وشمگير را داشت و مدتى هم وزير ركن الدوله ديلمى بود . چندى در خدمت عضدالدوله در شيراز به سر برد .
صاحب بن عباد از شاگردان او بود و به دليل مصاحبت بيش از حد با وى به صاحب شهرت يافت .
در طول عمر به بيمارى نقرس و قولنج دچار بود .
ابن عميد در اغلب علوم عصر خود تبحر داشت . شعراى بسيارى او را مدح كردند از آن جمله متنبى ، شاعر معروف در ارجان به خدمت او رسيد و به سبب قصيده اى كه در مدح او گفت ، صله دريافت كرد .
ابن عميد كتابخانه بزرگى حاوى صد بار كتاب در علوم مختلف داشت كه خازن آن ابو على بن مسكويه بود .
اهميت ابن عميد در آن است كه صنايع لفظيه را با معانى دقيق گرد آورد و در بلاغت به درجه اى رساند كه او را تالى عبدالحميد دانستند . وى در بغداد و به قولى در


دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
72

ابتدا در ساوه موطن داشتند سپس ، ميرزا ابوالفضل و پدرش به تهران آمدند و در اين شهر ساكن شدند .
وى در تهران به كسب علوم و كمالات پرداخت و با اكثر علوم متداول از جمله طب و حكمت الهى و طبيعى و علوم متداول از جمله طب و حكمت الهى و طبيعى و علوم ادبى آشنا شد . مقام فضل و دانش او بود كه وى را يكى از چهار تن دانشمند طراز اول قرار داد تا به امر مهم فرهنگى ، يعنى تأليف «نامه دانشوران ناصرى» پردازد .
ساوجى شعر مى گفت و صاحب «ديوان» بود و در خط نستعليق و شكسته نستعليق و شكسته تعليق از استادان مسلم به شمار مى رفت . نستعليق را هم خفى و هم جلى ، خوش مى نوشت و بسيارى از كتيبه هاى عمارات سلطنتى و دولتى كه در زمان وى بنا شد ، به خط اوست ، از جمله:
«كتيبه طلايى روى كاشى سردر باب همايون» ،
«كتيبه بناى مزار حضرت عبدالعظيم» در شهر رى ،
«وقف نامه قنات ناصرى» در قم .
از ديگر آثار خطى وى: يك نسخه «ديوان» اشعار ، خود او كه به قلم نستعليق كتابت جلى و شكسته تعليق غبار عالى به سال 1274 ق نوشته است ، با رقم: «ابن فضل اللّه الساوجى ابوالفضل مجدالدين محمّد الطبيب»؛ يك نسخه «تهذيب المنطق» ، به قلم نستعليق دودانگ خوش ، با تاريخ سال 1286 ق؛ يك نسخه «آداب المشق» ، به قلم نستعليق كتابت خود ، با رقم: «كتبه الحقير المذنب ابوالفضل مجد الدين محمّد بن فضل اللّه 1261»؛ يك نسخه «كلام الملوك» ، به قلم نيم دودانگ خوش ، با رقم: «تمت الرساله ... محمّد بن فضل اللّه الملقب بمجدالدين ساوجى 1261» و ديگر قطعات و مرقعات مختلف .

منابع

احوال و آثار خوش نويسان (1/29 ـ 32) ، اطلس خط (589 ـ 590) ، پيدايش خط و خطاطان(105 ـ 107) ، حديقة الشعراء (3/1508 ـ 1513) ، الذريعة (9/960 ـ 961) ، ريحانة الادب (2/417 ـ 418) ، سرآمدان فرهنگ (1/294 ـ 295) ، شرح حال رجال

  • نام منبع :
    دانشمندان و مشاهير حرم حضرت عبدالعظيم حسني(ع) و شهر ري ج1
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/52477
تعداد بازدید : 99292
صفحه از 395
پرینت  ارسال به