توليت آستان (از ابتدا تا انقلاب اسلامى)

از هنگامى كه مقبره و آستانه اى براى عبدالعظيم حسنى عليه السلام و دو امامزاده بزرگوار ديگر ايجاد شد، براى نگهدارى، بازسازى و صيانت از اموال موقوفى و نيز ارايه خدمات به زائران و دوستداران آنان، در اعصار آل بويه و سلاجقه، از ميان علويان و نقيبان رى، متوليان و خادمان و كليددارانى انتخاب مى شدند. آنان از سوى همان كسانى كه موقوفه اى براى آستان مقدس قرار مى دادند، تعيين و به نمايندگى ايشان به اين امر مى پرداختند. به عبارتى ديگر، از سوى پادشاهان و اميران براى اين منصب حكمى دريافت نمى داشتند، لذا به اين سبب تا قبل از دوران صفويه، كه رسم بر آن شد تا متوليان بقاع و اماكن متبركه از سوى شاه احكامى را در آن خصوص دريافت دارند، ما نام هاى روشنى از متوليان اين مكان، جز چند نفر در متون سراغ نداريم. اگرچه برخى پنداشته اند كه توليت رسمى آستان از دوران صفويه و براساس فرمان طهماسب اول است، اما بايد گفت اين مقام و منصب از همان عصر آل بويه و سلاجقه به طور رسمى وجود داشته و كسانى آن را در خاندان خود به طور موروثى حفظ مى كرده اند.

الف ـ توليت آستان از عصرسلجوقيان تا عصرصفوى (دوران شاه طهماسب)

1 ـ سيد شرف الدين محمد بن على

سيد شرف الدين محمد، قديمى ترين نامى است كه از متوليان امامزاده عبدالعظيم در متون ذكر شده است. نام او در فرمان شاه طهماسب به عنوان مقام توليت در عصر طغرل