31
آستان مقدّس حضرت عبدالعظيم حسني (ع) در گذشته و حال

ويران شد؛ رافع بن هرثمه در 278 هجرى آن را تعمير ولى مردم دوباره آن را ويران كردند. ۱
مهدى براى تأمين مخارج عمارت و آبادانى شهر، به دبير خود ابوعبيداللّه اجازه داده بود كه هرگونه بخواهد در بيت المال تصرف و مداخله كند و آن را به مصرف برساند. او اموال زيادى را براى توسعه و بازسازى رى هزينه كرد. يحيى بن خالد برمكى نيز در اين امور مهدى را كمك مى رساند. ۲ شاردن، سياح فرانسوى شهر را در دوره مهدى عباسى بدين گونه توصيف مى كند. «رى به 96 بخش و ناحيه تقسيم مى شد، در هر بخش 46 خيابان و در هر خيابان 400 خانه و ده باب مسجد 6400 باب مدرسه و 16600 باب حمام، 15000 مناره مسجد، 12000 آسياب، 1700 رشته آب چشم، 13000 باب كاروانسرا در آن وجود داشته است. جغرافى دانان اروپايى و نيز مورخان عرب اين موضوع را تأييد مى كنند و متفقند كه رى پرجمعيت ترين شهرهاى آسيا در اين دوران بوده است. آنان مدعى هستند در روى زمين، غير از بابل، هيچ شهرى از لحاظ كثرت ثروت، مكنت و تقدس اين قدر معتبر و بزرگ نبوده است. ۳ از اين رو بدون سبب نگفته اند كه «رى عروس دنيا است». ۴
هادى ملقب به موسى در حيات پدر به رى آمد و ديه موسى آباد را در آن شهر ساخت. ۵ هارون الرشيد فرزند مهدى نيز در همين شهر به دنيا آمد. ۶ در دوران خلافت وى، شهر رى به همراه شهرهاى خراسان، سيستان، گرگان، طبرستان و رويان تحت سلطه

1.ابن فقيه، همان جا.

2.ابوعبداللّه محمد بن عبدوس جهشيارى، الوزراء و الكُتّاب، ترجمه ابوالفضل طباطبايى، ص۱۶۸

3.شاردن، سياحتنامه، ترجمه محمد عباسى، ج۳، ص۵۴؛ اورسل، سفرنامه اورسل، ۲۲۲.

4.يعقوبى، البلدان، ص۵۱

5.بلاذرى، فتوح البلدان، ۳۲۳

6.ابن فقيه همدانى، كتاب البلدان، ۱۳۰۲ش، ص۳۵؛ ابى الحسن على بن محمد الشابشتى، الديارات، تحقيق كوركيس عواد، بيروت، دارالرائد، ۱۴۰۶ ه . ق ، ص۲۲۷


آستان مقدّس حضرت عبدالعظيم حسني (ع) در گذشته و حال
30

رسانيد. ۱ پس از چندى، جهور بن مرار، فاتح رى، خود سر به عصيان برداشت و خليفه منصور را از خلافت عزل و اموال آن جا را به نفع خود مصادره كرد. خليفه محمد بن اشعث را با لشكرى فراوان به جنگ او فرستاد. جهور رى را ترك و به اصفهان و آذربايجان گريخت و سرانجام كشته شد.
دوران مهدى عباسى يكى از دوران هاى مهم و قابل توجه براى رى است. او كه وليعهد خليفه منصور عباسى بود، در آن شهر مقيم شد ۲ و به آبادانى آن همت گماشت. وى آن قدر به آبادانى اين شهر پرداخت كه بسيارى او را بانى رى دانسته اند. در آن دوران اين شهر به نام او يعنى محمد، «محمديه» مشهور مى شد. ۳ گويند مهدى عباسى در اين شهر، سه هزار مسجد و 2750 مناره ساخت كه البته اغراق آميز به نظر مى رسد. او ديوارى بر گرد شهر كشيد كه دوازده هزار قدم بود و شهر را بسيار توسعه داد. ۴ بر گرد بخشى از نيمه شرقى شهر و جنوب كوه بى بى شهربانو نيز خندقى حفر كرد و مسجد جامعى به دست عمار بن ابى الخطيب در آن بنا نهاد كه نام او را بر ديوار مسجد نگاشتند ۵ . قلعه اى نيز ساخت كه خندقى اطراف آن بود ۶ و اين مجموعه را «محمديه» ناميد. مردم رى آن بخش از شهر را مدينه يا شارستان و قلعه را كهندژ مى خواندند. مهدى، عمارت و آبادانى شهر را در 158 هجرى به پايان رسانيد. ۷
دژ زينبدى در داخل شهر بود و مهدى فرمان داد تا آن را مرمت كنند. اين دژ بر جامع دارالاماره مهدى مشرف بود كه آن جا بعدها به زندان تبديل و سپس

1.مسعودى، همان، ج۲، ص۱۸۶.

2.طاهر بن مطهر مقدسى، همان، ص۱۰۸.

3.حمداللّه مستوفى، نزهة القلوب، ص۵۷؛ قزوينى، عجايب المخلوقات، ص۲۲۶. Jacson, Williams, Persia, Past and Peresent, london, ۱۹۰۹, p.۴۳۲.

4.مستوفى، همان، ص۵۷.

5.قدامة بن جعفر، الخراج و صنعة الكتابة، ص۳۷۵؛ ياقوت حموى، همان، ج۴، ص۶۵.

6.اين قلعه را قلعه فرخان و برخى محمديه نيز گفته اند (اعتمادالسلطنة، همان، ص۸۱۵).

7.ابن فقيه، همان، ۱۰۵ ـ ۱۰۶؛ بلاذرى، همان، ص۳۱۵.

  • نام منبع :
    آستان مقدّس حضرت عبدالعظيم حسني (ع) در گذشته و حال
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/51992
تعداد بازدید : 144759
صفحه از 303
پرینت  ارسال به