پس از دوازده معصوم، سه تن ديگر، از محدثان هستند 1 ـ حضرت صديقه طاهره عليهاالسلام2 ـ سلمان فارسى 3 ـ عبدالعظيم حسنى كه امام هادى مسائل را به سوى اوارجاع مى فرمود. ۱
در هر حال آن چه همه نسابان و رجاليان بر آن متفق هستند اين كه عبدالعظيم حسنى يكى از راويان امام جواد عليه السلام و امام هادى عليه السلام بوده و در زمره ياران و خواص آن دو امام قرار دارد. امام جواد عليه السلام به وى اعتماد كامل و علاقه فراوان داشتند و فرزند گرامى شان امام هادى عليه السلام نيز او را از صحابه و ياران معتمد خود مى دانستند كه جمله «يا اباالقاسم انت ولينا حقا» از امام هادى عليه السلام حكايت از اين امر دارد. ۲ اين اعتماد تا جايى است كه اباحماد رازى نقل مى كند «وقتى از سامراء به محضر امام هادى عليه السلام رسيدم، از ايشان مسائلى از حلال و حرام پرسيدم كه مرا پاسخ داد، چون خواستم محضر او را ترك كنم، فرمود: اى اباحماد هر اشكالى در امر دين داشتى از عبدالعظيم بن عبداللّه حسنى در رى بپرس و سلام مرا به او برسان. ۳ اين توصيه بدان سبب بود كه وقتى عبدالعظيم در مدينه و سامراء خدمت امام هادى عليه السلام بود، طى جلسات متعددى در محضر آن امام همام، اعتقادات و انديشه هاى دينى و مذهبى خود را عرضه داشت و همه آن ها از سوى ايشان تصديق و تأئيد شد. ۴
اين نكته از زبان عبدالعظيم حسنى به اين صورت نقل شده است. [بر امام خويش على بن محمد بن على بن موسى بن جعفر بن محمد بن على بن حسين بن على عليه السلام درآمدم، چون مرا ديد فرمود، اى اباالقاسم تو به حق دوست مايى، گفتم اى پسر رسول خدا صلى الله عليه و آله مى خواهم دينم را بر تو عرضه كنم كه اگر تصديق فرمايى بر آن استوار باشم تا به ديدار خدايم بشتابم، چون عقيده خود عرضه كردم فرمود: «اى اباالقاسم به
1.شريف رازى، محمد، اختران فروزان رى در تهران، ص ۳۶.
2.مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار، ص ۲؛ ميرداماد، الرواشح اسماويه، ص ۵۰.
3.ابن عنبه: عمدة الطالب فى انساب آل ابى طالب، ص ۱۱۲؛ خوانسارى، محمدباقر، روضات الجنات، ۴/۲۰۸.
4.براى آگاهى از اعتقادات و انديشه هاى حضرت عبدالعظيم و نحوه عرضه آن به محضر امام هادى ر.ك: به كجورى مازندرانى، جنة النعيم و العيش السليم، صص ۳۱۹ ـ ۳۴۰.
