193
شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14

احمد بن اسماعيل فرمان حكومت رى را از المقتدر دريافت داشت.
در قرن سوم هجرى علماى جغرافياى عرب شرح و وضع رى را در كتب خود به تفصيل نوشته اند ولى با وجودى كه بغداد ابراز كمال توجه به رى مى كرد، عده اعراب مقيم رى بسيار ناچيز بود و اهل شهر مركب از ايرانيان از هر قبيل بود.
ابن الفقيه از جمله محصولات رى پارچه هاى ابريشمى و غيره و بعضى مصنوعات چوبى و ظروف لعابى را اسم مى برد.
اصطخرى گويد: شهر رى 5 دروازه و هشت بازار بزرگ داشت.
«مقدسى» رى را يكى از افتخارات اسلام مى خواند و مخصوصا از كتابخانه آن واقع در محله روضه كه از نهر سورخانى مشروب مى شده، اسم مى برد.

دوره ديالمه

در سال 304 يوسف بن على الساج فرمانرواى آذربايجان شهر رى را متصرف شد و محمد بن صعلوك ديلمى را كه از طرف نصر سامانى در آنجا حكومت مى كرد، از شهر براند. آثار اشغال شهر به دست يوسف در مسكوكاتى كه يوسف در محمديه ضرب كرده باقى است. درنتيجه اين اشغال يك رشته اغتشاشات در رى وقوع يافت و اين شهر متواليا بين على بن وهسودان ديلمى و وصيف بكتيمورى و احمد بن على ديلمى و مفلح غلام يوسف دست به دست گشت، عاقبت سامانيان به تشويق خليفه موفق شدند رى را مجددا در منطقه نفوذ خود داخل كنند ولى سردار آنها موسوم به اسفار كه ديلمى بود در رى خودمختار شد. اسفار به دست مرداويج معاون خود به قتل رسيد. مرداويج اهل گيلان و يكى از مؤسسين سلسله آل زيار است، بدين طريق مرداويج فرمانرواى رى گرديد.
پس از قتل مرداويج (323 سال) آل بويه در رى مستقر شدند و ملك رى قلمرو حكومت خاندان ركن الدوله گرديد و حكومت اين خاندان قريب صد سال در آنجا دوام يافت. در سال 390 «المنتصر» آخرين پادشاه دودمان سامانى سعى كرد شهر رى


شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14
192

مى شود در زمان غلبه «مادرانى» بر رى كه 35 سال قبل از وفات اين امام زاده است، امام زاده عاليقدر كه در رى بوده، زمان او را هم درك كرده باشد.)
در دائرة المعارف اسلامى چاپ پاريس در لغت (رى) نوشته شده:
تاريخ فتح ايران به دست عرب را به تفاوت از سنه 18 تا 24 هجرى ثبت كرده اند و احتمال مى رود كه استيلا و نفوذ عرب بر اين كشور متدرجا در ظرف اين سنوات صورت گرفته باشد چرا كه حتى در سال 25 شورشى در رى وقوع يافت كه «سعد بن ابى وقاص» مأمور فرو نشاندن آن شد.
هنگامى كه خلافت از «بنى اميه به بنى عباس» انتقال يافت، در رى موجب حوادثى نگرديد ولى در سال 136 سنباد خرم دين كه از اتباع ابومسلم بود، شهر رى را تصرف كرد و مدت قليلى در تصرف خود نگاهداشت.
دوره جديد عمران رى از زمانى شروع مى شود كه محمد مهدى ولى عهد عباسى به حكومت شرق منصوب گشت. وى شهر رى را از نو به نام خود (محمديه) ساخت و خندقى بر آن قرار داد و براى آن عده از مردم شهر كه به واسطه اصلاحات و تغييرات ساختمانى بى منزل مانده بودند محله جديدى وصل به شهر موسوم به مهديه (مهدى آباد) ايجاد كرد. هارون الرشيد پسر «مهدى» در رى تولد يافت و همواره از مسقط الرأس خود و خيابان عمده آن به خوشى ياد مى كرد. در سال 195 طاهر بن حسين كه از سرداران مأمون بود، در نزديكى رى لشكر امين را شكست داد. در حدود سال 250 بين علويان زيدى طبرستان ابتدا با طاهريان و بعد با سرداران ترك خليفه مبارزه شروع شد و بالاخره در سال 272 ادغوسكتين سردار مقيم قزوين شهر رى را از علويان منتزع ساخت.
در سال 261 معتمد خليفه به منظور استحكام وضع اين سامان پسر خود را به ولايت رى منصوب كرد و اين پسر همان است كه بعد از مكتفى خليفه شد. چندى نگذشت كه دخالت سامانيان در رى شروع گرديد، «اسماعيل بن احمد» در سال 289 شهر رى را گرفت و المكتفى اين امر واقع شده را تأييد كرد. هم چنين در سال 296

  • نام منبع :
    شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14
    تعداد جلد :
    6
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 104688
صفحه از 416
پرینت  ارسال به