در بين خرابه هاى ورامين چند بناى قشنگ از آثار قرون وسطى ديده مى شود مخصوصا مسجدى كه از ابنيه قرن چهاردهم و بناى آن را به ايلخان ابوسعيد (1316 ـ 1335) نسبت مى دهند، زيبايى خاصى دارد تصوير و شرح اين بنا را در كتاب ديولافوا مى توان يافت.
طهران پايتخت كنونى ايران به اندازه شهر جديدى است كه شرح و تعريف آن را نمى توان در دوره جغرافياى تاريخى وارد نمود. شكل و تركيب اوليه شهر فرق مختصرى با ساير بلاد ايران داشت و عبارت از مربعى بود كه در وسط هر سمتى دروازه داشت و در شمال شهر كه قصر شاه تا به حال در آنجا واقع است، ارك و دو دروازه واقع بود طهران كنونى از بناهاى مرحوم ناصرالدين شاه است كه در حدود 1870 ـ 1872 شهر را وسعت داده و تجديد عمارت كرد و ضمنا تجديد عمارت پاريس را در دوره ناپلئون سوم سرمشق اين مهم قرار داد. شهر امروزه شكل مثمن دارد كه داراى دوازده دروازه و قطر دايره آن بيش از 15 ورست است. استحكامات شهر به شكل استحكامات پاريس قبل از جنگ فرانكو و پروس ساخته شده ولى مثل اين قبيل ابنيه پاريس مسلح به توپ نيست و براى حفظ شهر به كلى بى فايده است. بعضى از دروازه ها خود ابنيه زيبا و عالى هستند. در داخل شهر چند خيابان و بلوار و چند ميدان و بعضى عمارات قشنگى بنا شده (كرزن، ج 1، ص 306 ـ 307) عقيده دارد كه آبادى شهر ديگر چندان كارى ندارد و كليتا ناصرالدين در حل مسئله تغيير و تبديل ساختمان شهر به شكل اروپائى موفق آمد، بدون اين كه به زيبايى مخصوص شرقى لطمه وارد شود. ^۱
طهران مثل ساير شهرهاى بزرگ ايران داراى مكان مقدس مذهبى مى باشد و اين قبر شاه عبدالعظيم است كه از اولاد على و از دست متوكل خليفه به رى فرار كرده

مى كرده ولى گذشته از ورامين در قرن پانزدهم طهران نيز كه پايتخت كنونى ايران است، شهر مهمى بوده و ظاهرا اهالى رى و ورامين به تدريج به طهران نقل مكان مى كردند.
خرابه هاى رى را چندين نفر تعريف كرده و شرح داده اند و از جمله شرحى است كه كرپورتر ^۱ در اوائل قرن نوزدهم نوشته (ج 1، ص 358 ـ 364) نقشه خرابه هاى رى كه وى تدوين و ترسيم نموده هرگز اهميت خود را از دست نخواهد داد زيرا حاليه بقاياى ديوارها و عمارات به روشنى سابق نمايان نيست. اهالى طهران در گذشته و تا يك اندازه هم تا به امروز براى ساختمان هاى خود از آجرهاى رى استفاده مى كنند. خرابه هاى ارك قبل از مغول واقعه در روى تخته سنگ سراشيب بيش از سائر خرابه ها نمايان است. بنابه گفته فريه (ج 1، ص 107) اهالى محل اين كوه را «البرج» مى نامند. در پاى كوه ارك ديگرى واقع مى باشد كه ظاهرا همان قلعه طبرك است كه در دوره غازان خان ترميم شد. تمام محوطه خرابه هاى رى شكل مثلثى دارد كه كوه با ارك رأس آن را تشكيل مى دهند. از جمله عمارات جالب توجه دو برجى است كه داراى كتيبه هايى به خط كوفى و يكى از آنها مثل عمارت واقعه در طوس به نقاره خانه موسوم است. بنابه قول كرزن برج مزبور را چند سال قبل از سياحت وى يعنى در اواخر عشر هشتم قرن نوزدهم مرمت كردند و صورت اصلى آن به طورى تغيير يافت كه ديگر شناخته نمى شود ليكن تصوير شكل اوليه برج در كتاب دوبه (تصوير نمره 37) موجود است. سابقا در رى حجارى برجسته از دوره ساسانيان برقرار بود و آن صورت شاه بود كه سوار اسب و نيزه در دست داشت ولى در قرن نوزدهم در زمان فتحعلى شاه نقش آن را محو كرده و به جاى آن صورت فتحعلى شاه را در حالتى كه شيرى را با نيزه مى زند، نقش كردند. (كرزن، ج 1، ص 351).