21 ـ چه شد كه نامه رى پيدا شد؟ ۱ على جواهر الكلام (معاصر)
يك قرن كم و بيش است كه نوشتن مجله و روزنامه در ايران به طرز فرنگستان معمول معمول شده است ولى تا آغاز مشروطيت اين كار رواجى نداشت از آن به بعد چاپخانه ها راه افتاد و در هر شهر و قصبه عده مشغول نامه نگارى شدند و بازار رواج گرفت اين تجارت پرسود هر كس را به هوس انداخت كه سرمايه خود را در اين راه به كار بيندازد. روزنامه نويسى يا مجله نويسى سبب شهرت بود و به دست آوردن شهرت كليد هر گنجى به شمار مى رفت عجب آنكه با وجود معدود بودن عده باسوادان و روزنامه خوانان مشتريان فراوان براى اين متاع مرغوب پديد آمد سر هر رهگذرى يك نفر باسواد تنى چند را جمع كرده براى آنها روزنامه مى خواند خلاصه مطلب زمين و آسمان پر از نامه نگار و نامه خوان بود اما به زودى شور و هوس مردم افتاد توده از جوش و خروش سابق سرد شد خواص مردم كه اهل روزنامه و مجله بودند به واسطه آشنائى با زبان هاى خارجه دنبال مطبوعات خارجى رفتند و نشريات محلى را قابل اعتناء ندانستند روزنامه و مجله كه با آن حسن استقبال به ميدان آمد يك مرتبه بى قدر و قيمت شده از ميدان در رفت چه شد كه چنان بود و چنين شد شرحش از موضوع گفت و گوى ما خارج است همين قدر مى دانيم اگر اعلانات ثبت معمول نشده بود نام و نشانى از اين چند روزنامه قديمى هم نبود كار مجله نويسى كه از اول هم آن قدرها رونق نداشت و بالتبع با كسادى بازار روزنامه آن هم از پا درآمد در اين ضمن ترتيب جديدى براى نوشتن مجله پديد شد مؤسسات رسمى شروع به نشر و صدور مجلات كردند البته چون مخارج اين كار از بودجه معين تأديه مى گردد هيچ وقت ضرر و زيانى متوجه نويسندگان آن نخواهد بود بلكه چون اشخاص رسمى
