271
شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14

بقعه بى بى شهربانو برفراز صخره اى ساخته شده، اين بنا با ديوار سنگى قديمى محصور گرديده است. ساختمان آن شامل دو صحن و حجرات مسكونى و رواق و متعلقات ديگرى مى باشد.
حرم اين بقعه داراى گنبدى نيز مى باشد و از دقت در گوشوارهاى طاق حرم قدمت بنا روشن است، ساختمان گنبد با روكش كاشى و مسجد شمال حرم از بناهاى دوران قاجار به شمار مى رود، اين محل را مدفن بى بى شهربانو دختر يزدگرد ساسانى مى دانند. در قسمت هاى قديمى بنا كه بايد متعلق به دوران آل بويه و قرن چهارم هجرى باشد تاريخ و نوشته اى به دست نيامده است. قديم ترين اثر تاريخى اين مزار صندوق روى مرقد است كه داراى كتيبه هايى به خط ثلث برجسته مى باشد. تاريخ اين صندوق سال 888 هجرى است. هم چنين درِ منبت زيبايى كه در واقع درِ ورودى بقعه است از آثار زمان شاه طهماسب اول صفوى مى باشد. 962 هجرى
برج طغرل (مقابل بقعه ابن بابويه) شهر رى بناى آجرى عظيمى است كه بلندى آن در حدود 20 متر مى باشد. بدنه اين برج ترك ترك است. اين برج كه در وسط محوطه اى قرار گرفته بايد مدفن طغرل اول پادشاه سلجوقى باشد.
ضمن تعميرى كه در سال 1300 هجرى قمرى در اين برج به عمل آمده است كليه آثار و علائم تاريخى و معمارى سلجوقى آن را (از قبيل كتيبه كوفى و نقش و نگار آجرى سبك سلجوقى) از بين برده اند و اكنون اين برج تاريخى كه در عداد بناهاى نيمه اول قرن پنجم هجرى به شمار مى رود به صورت بناى تازه اى درآمده است.
لوح سنگ مرمرى به يادگار بنا بر سردر برج نصب مى باشد.
بناى تاريخى زندان هارون كه در 12 كيلومترى جاده تهران به خراسان در دامنه كوه هاى مسگرآباد واقع شده شامل ساختمانى به شكل مكعب مستطيل مى باشد كه از سنگ هاى نامنظم تيره رنگ با ملاط گچ و طاق آجرى ساخته شده است، ارتفاع اصلى بنا در حدود 9 متر بوده. ارتباط خارج به داخل بنا منحصرا از روزنه اى است كه در ضلع جنوبى بالاى ديوار تعبيه شده. اين بنا مشتمل بر دو طبقه است كه هر طبقه داراى


شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14
270

و سيمين از دوره اشكانيان و ساسانيان و اسلام بالاخص عصر سلجوقيان و قرن ششم و هفتم هجرى به دست آمد.
كشف ويرانه كاخ اشكانى بر روى تپه چشمه على و نقش برجسته سنگى ساسانى كوه سُرسُرِه از نتايج خاكبردارى و حفريات اين هيأت علمى مى باشد.
با پيدايش ويرانه هاى مسجدى از قرن دوم هجرى و دخمه آجرى و قطعات گچبرى دوران سلجوقى در شهر رى آثار عظمت و مركزيت و آبادى اين اراضى در اوائل اسلام و قرن پنجم و ششم هجرى ثابت و آشكار گرديده است.
تپه ميل نزديك ده خِير كنار جاده ورامين داراى آثارى از دوره ساسانيان مى باشد. در اراضى اين تپه ضمن كاوش هاى علمى بقايايى از بناهاى ساسانى كشف شده است.
مهم ترين آثار دوره اسلامى رى قديم شامل يك رشته ديوارهاى خشتى و سنگى است كه به منزله بارو و حصار شهر و ارگ قديمى دوران خلفاى عباسى بوده (132 ـ 656 هجرى) قسمتى از حصار درونى در پيرامون دهكده و مسجد محمديه از زير خاك بيرون آورده شده است. در داخل حصار قلعه طَبَرَك بر بالاى كوهى به همين نام ساخته شده است.
اين قلعه از جمله آثار عظيم رى به شمار مى رفته است و تا اواسط قرن ششم هجرى برجاى مانده بود تا اين كه در زمان طغرل سلجوقى (نيمه اول قرن پنجم هجرى) به امر وى ويران گرديد.
در صفحه اين كوه نقشى از بهرام گور شهريار ساسانى بوده است كه بعدا در سال 1246 قمرى تصوير ساسانى را حكّ نموده و صورتى از فتحعلى شاه قاجار به جاى آن تراشيده اند.
بقاياى برج آجرى نقاره خانه كه داراى هشت ترك آجرى است، از بناهاى دوره سلجوقى است كه برفراز كوهى به همين نام آثار آن باقى مانده است. در اطراف اين برج كاوش هاى علمى به عمل آمده و در نتيجه روشن شده است كه اين محل دخمه و آرامگاهى از زمان سلجوقيان مى باشد.

  • نام منبع :
    شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14
    تعداد جلد :
    6
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 106018
صفحه از 416
پرینت  ارسال به