277
شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14

دلايل تاريخى، باطل و ناصواب مى نمايد: از هنگام حيات حضرت امام محمدباقر عليه السلام به بعد، ائمه شيعه تا هنگام حضرت امام عسگرى و بعد از ايشان شيعيان رى غالبا از اصحاب ائمه اطهار محسوب مى گرديدند. و نيز اخبار مربوط به مدت سكونت حضرت عبدالعظيم (م 250 ق) در رى، به روشنى نشان مى دهد كه شيعيان مدتها پيش از تفوق و استيلاى احمد بن حسن ماردانى در 275 ق در رى حضور داشته اند. به هرحال، شيعيان رى به تدريج زياد شده و بر قدرتشان افزوده مى شد تا آن كه هنگام پادشاهى آل بويه فرا رسيد. با به قدرت رسيدن بويهيان اهميت و عظمت شيعيان رى فزونى يافت و در طول زمانى نه چندان كوتاه، دانشمندان و فقيهان و عالمان و شاعران شيعى مذهب مشهورى از اين شهر برخاستند.
رجال و معاريف رى، شهر رى در گذار اعصار و قرون، رجال بزرگ دينى و سياسى و علمى فراوان، و نام آورانى از حكمت دانان و فيلسوفان و حافظان حديث و فقيهان و اقطاب و مشايخ و اديبان را به جهان بشريت عرضه كرده است؛ چنان كه بيست و چند تن از عالمان شيعى اين شهر از حواريان امامان عليه السلام از حضرت امام باقر عليه السلام به بعد بوده اند. دكتر حسين كريمان در رى باستان (2/264)، احوال نزديك به 450 تن از مشاهير رجال اين شهر را آورده است. از جمله اين مشاهير: 1) احمد بن اسحاق رازى كه نويسندگان رجال شيعه او را از اصحاب امام الهادى عليه السلام و شخصى ثقه و عادل دانسته اند؛ 2) حسين بن على الخزائى، مشهور به ابوالفتوح رازى كه از مشاهير و بزرگان و از مفسران نامدار شيعه است (دايرة المعارف تشيع، 1/429)؛ 3) قوامى شرف الشعرا بدرالدين رازى، كه از سرايندگان مشهور رى در نيمه اول قرن ششم هجرى بوده و در بلاد عراق، سخت مورد احترام مى بوده است. قوامى رازى بيشتر اشعارش را در مدح اهل بيت عليهم السلام خاندان نبوت و سادات سروده است. از او در توحيد و منقبت و موعظت و حكمت و زهد و مرثيت سخنانى جالب مانده است كه به اشعار سنائى مى ماند و گويا با توجه به همين نكته بوده كه درباره خويش سروده است:

شاد باش اى قوامى هنرىكاهل رى را سنائى دگرى


شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14
276

مى ريزد، و مردم شهر، جز نيمه شب كه آب از كثافتهايى كه در آن مى ريزند پاك و صاف مى شود، از آن برنمى دارند». هواى رى در فصل بهار خوش و مطبوع و در تابستان گرم، و در پاييز تبخيز، و در زمستان برف بار بوده است. در متون كهن، خوشى هواى رى در بهار، در كنار زمستان بغداد، و پاييز همدان، و تابستان اصفهان مثل بوده است (مختصر كتاب البلدان، 227؛ آثار البلاد و اخبار العباد، 376).
خانه سازى زيرزمينى در شهر رى، در روزگار كهن، مردم رى خانه هاى خود را در زير زمين بنا مى كرده اند و راه ورود آن را دشوار و سخت و تاريك مى ساخته اند. زكرياى قزوينى در اين باره نوشته است: «خانه هاى اين شهر به تمامى در زير زمين ساخته شده، و خانه ها در نهايت تاريكى و سختى عبور است. اين كار را به جهت كثرت ورود عساكر به خانه هاى خويش مى كنند. چرا كه اين عساكر اگر از مخالفان باشند، خانه ها را غارت مى كنند، و اگر از موافقان باشند، به غصب به خانه ها فرود مى آيند (آثار البلاد و اخبار العباد، 375).
قلاع رى، رى از دير باز قلاعى رفيع و حصين داشته است كه نام آنها را به هنگام توجه منابع كهن به وقايع تاريخى آن سامان مى توان يافت. از جمله اين قلاع مى توان بدين نامها اشاره داشت: دزاشكان، قلعه طبرك، حصن زينبدى، قلعه فرخان، قلعه كنده كوه، قلعه سر چاهان (رى باستان، 481).
اقتصاد رى، شهر رى در روزگار كهن در سر راه تجارى بزرگ ابريشم قرار داشته و كاروانهاى تجارى از هر سو به آنجا فرود مى آمدند. برخوردراى از اين موقعيت، سبب شده بود كه رى كه از انواع كالاهاى گوناگون و مخصوصا صنايع مختلفى در اين شهر رواج يابد، صنايعى مانند ساختن ظروف سفالين و فلزى ممتاز، و همچنين بافتن پارچه هاى نفيس و ساختن ظروف و افزارهاى چوبى.
تشيع در رى، تاريخ راهيابى تشيع به رى را مى توان در همان اوان قرن اول هجرى باز جست. البته برخى نويسندگان قديم مانند ياقوت حموى در معجم البلدان، (2/901)، ظهور تشيع در اين شهر را از 275 ق دانسته اما قول ياقوت در اين باره با توجه به

  • نام منبع :
    شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج14
    تعداد جلد :
    6
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 106211
صفحه از 416
پرینت  ارسال به