صعودى پيدا كرد. «چنان كه تأسيس مدارسى به سبك جديد معمول شد و دارالفنون در ربيع الاول 1268 ق. ـ يعنى مدت كمى پس از عزل اميركبير و اندكى پس از قتل وى ـ با هفت نفر معلم اتريشى و عده اى از دانشمندان فرانسوى و لهستانى كه از قبل در ايران بودند، افتتاح شد.
تأسيس اين مدارس را بايد نخستين اقدام دولتى به شيوه اى جديد در ايجاد آموزشگاهى زير نظر حكومت و به عبارتى پذيرفتن مسؤوليت تعليم و تربيت به وسيله دولت در تاريخ اين مرز و بوم دانست.» ^۱
ليكن مدارس علوم دينى و حوزه علميه تهران همچنان به فعاليت ادامه دادند و در تربيت دانش پژوهان و مروّجان فرهنگ قرآن كوشيدند... . ^۲

40 ـ عزادارى سنتى شيعيان در بيوت علما و حوزه هاى علميه و كشورهاى جهان، سيد حسين معتمدى كاشانى (معاصر)

شهر رى يا شاه عبدالعظيم عليه السلام

شهر رى يا شاه عبدالعظيم كه قرن ها قبل از تهران پايه گذارى گرديده و وجود داشته است از شهرهاى قديمى ايران است كه اكنون متصل به تهران شده و جزء آن گرديده است.
ضمنا نام قديم آن شهر رى بوده، امّا بعد از مدفون گرديدن حضرت عبدالعظيم الحسنى عليه السلام در آن به نام آن امام زاده محترم معروف و مشهور گرديده كه تاكنون به نام شاه عبدالعظيم معرّفى و نام برده مى شود. و اهالى آن مسلمان و شيعه دوازده امامى مذهب بوده و مى باشند.

12 ـ مدرسه مشاط رازى
13 ـ خواجه شرف مرادى
14 ـ مدرسه عبدالجليل رازى
15 ـ مدرسه قطب الدين راوندى ^۱
با يورش مغول و قتل عام وحشيانه آنان بسيارى از شهرها و روستاهاى ايران اسلامى روبه ويرانى نهاد و برخى از اين شهرها ديگر هيچ گاه مقام و موقعيت پيش را به دست نياورد.
شهر «رى» كه به سبب قدمت به «شيخ البلاد» و از نظر اعتبار به «ام البلاد» ايران مشهور بود، ^۲ پس از آن كه در عهد مغول ويران شد ديگر در هيچ زمان موقعيت سابق را كسب نكرد. ^۳ هم اكنون شهر رى به سبب وجود آرامگاه حضرت حمزة بن موسى بن جعفر عليهماالسلامو حضرت عبدالعظيم، زيارتگاه شيفتگان اهل بيت عصمت و طهارت عليه السلام است و همين امر باعث رونق شهر شده و حوزه علميه آن ديگر بار به فعاليت فرهنگى مشغول است.

حوزه علميّه تهران

با يورش مغول شهر رى روبه ويرانى نهاد و پيشينه فرهنگى ـ علمى آن فراموش گشت. در دوره قاجار تهران به عنوان پايتخت شناخته شد؛ شهرى كه در زمان عظمت فرهنگى و رونق علمى شهر رى جز روستايى كوچك نبود.
پس از انتخاب تهران به عنوان مركز، رشد فعاليت هاى فرهنگى ـ اجتماعى آن سير