(مارستان) رى و پس از آن مديريت مارستان بغداد را در زمان مكتفى به عهده داشت.] ابن ابى اُصيبعه نيز، از قول ابن جلجل، رازى را به عنوان رييس بيمارستان رى ذكر كرده است.
و قال سليمان بن حسان، ان الرازى كان متوليا لتدبير مارستان الرّى زمانا قبل مزاولته و تصرفه فى البيمارستان العضدى ^۱ [سليمان بن حسان گفته است كه رازى قبل از آن كه در بيمارستان عضدى فعاليت كند و متولى آن باشد، در مقام مديريت بيمارستان رى اشتغال داشت.] قفطى نيز در تاريخ الحكماء همان مطلب بالا را ذكر كرده است:
بالجمله چندى از زمان مدبّر بيمارستان رى بود. بعد از آن مدّبر بيمارستان بغداد و در آخر عمر نابينا گرديد. ^۲
ابن نديم، در وصف مجلس تدريس پزشكى رازى بيان مى دارد كه شاگردانش بسته به درجه علمى در خدمت او بودند و اگر نيازمندى سؤال پزشكى داشت ابتدا شاگردان پايين و سپس شاگردان بالامرتبه به پاسخ گويى مى پرداختند و اگر درمى ماندند، خود استاد به روشنگرى مطلب مبادرت مى ورزيد ^۳ . قاعدتا اين نوع تدريس در مدرسه و يا احتمالاً در بيمارستان انجام مى گرفت.
چنان كه در شرح حال رازى اشاره خواهدچ وى در زمان حكومت منصور بن اسحاق سامانى بر رى، در اين شهر بود و وقتى حاكم به نيشابور منتقل شد مدتى براى درمان او به نيشابور رفت.
نظامى عروضى سمرقندى در چهار مقاله (تأليف حدود 550 ه.ق) داستان مسافرت رازى به بخارا و معالجه منصور بن نوح سامانى را ذكر مى كند كه گرچه با

و باشكوه به طرف صحن مطهر حضرت عبدالعظيم عليه السلام حركت مى كردند و به عزادارى و عرض تسليت مى پرداختند و چنان جلوه و جذابيتى داشتند كه توجه عامه مردم را به خود جلب مى كردند. اين مراسم با ممانعت پهلوى اول از عزادارى منع گرديد. اما گفته مى شود كه فعلاً چند سالى است كه در اطراف شاه عبدالعظيم و دور از شهر قمه زنها اجتماع نموده و به تيغ زنى و عزادارى مى پردازند.
در پايان شرح عزادارى شهر رى از همه عزيزانى كه مشاهدات و اطلاعات خود را براى اين جانب (مؤلّف) نقل و معرفى نمودند، خاصه جناب حاج آقا مجتبى امينى از معمّرين و محترمين خدمه آستان حضرت عبدالعظيم تشكّر مى نمايم. ^۱

41 ـ تاريخ بيمارستانهاى ايران از آغاز تا عصرحاضر، حسن تاج بخش (معاصر)

فصل ششم: بيمارستان هاى ايران پيش از حمله مغول

بيمارستان رى

در سده سوم هجرى قمرى در زمان محمد بن زكرياى رازى، شهر رى بيمارستانى داشت كه وى مدتى رئيس آن بود. سليمان بن حسان معروف به ابن جُلجُل اندلسى در طبقات الاطباء گويد:
محمد بن زكرياى رازى: پيرو دين حنيف اسلام بوده، اديب و پزشك بيمارستانى است، ديرگاهى سرپرست بيمارستان شهر رى و پس از آن چندگاهى رئيس بيمارستان بغداد بود. ^۲
ابن خلكان از قول ابن جُلجُل گويد:
انّه دبّرَ مارستان الرّى ثمّ مارَستان بغداد فى ايّام المُكتفى ^۳ [او مديريت بيمارستان