تعامل مكتب حديثى بغداد و رى - صفحه 129

آنجا، به واسطه وكيل از امام زمان در خواست دعا براى طلب فرزند مى كند. ۱
از ديگر اساتيد مهم مفيد، ابن داود قمى (م368ق) است كه در سال 333ق به شام رفته و سپس به بغداد آمده و در آنجا درگذشته است. ۲ از ديگر مشايخ مهم مفيد، جعفربن محمّد قولويه (م 369ق) است. نجاشى مى نويسد كه شيخ مفيد نزد او فقه خوانده است. ۳
از مشايخ مهم طوسى، شيخ ابوالحسين على بن احمد بن محمّد بن ابى جيد قمى (م 405ق) است ۴ و ديگر آن كه طوسى از محضر حسين بن ابى محمّد هارون بن موسى تعلكبرى، و نيز جعفر بن حسين بن حسكه قمى ۵ نيز تلمذ كرده است.
در ميان اساتيد حسين بن عبيداللّه بن غضايرى، از دانشمندان بزرگ بغداد ـ كه ظاهرا مكتب ويژه اى در رجال شناسى داشته است ـ ۶ شمار زيادى از مشايخ قم و رى به چشم مى خورند؛ شخصيت هايى چون غالب زرارى، احمد بن محمّد حسن بن وليد قمى، محمّد بن على بن بابويه (شيخ صدوق)، محمّد بن على بن محبوب اشعرى قمى و محمّد بن قيس بجلى. ۷
شايد اين سؤال مطرح شود كه چرا محدّثان رى، از مشايخ بغداد كسب حديث نكردند؟ پاسخ اين سؤال در تقدم زمانى مكتب رى بر بغداد نهفته است.

2 ـ 1. محدّثان رازى در بغداد

از ديگر قراينى كه به تعامل هر چه بيشتر بغداد و رى پى خواهيم برد، وجود آن دسته از محدثانى است كه از رى به بغداد رفته و در آنجا ساكن شدند و حتى برخى از آنها لقب بغدادى نيز يافته اند كه اسامى آنها در ذيل مى آيد:
1. عيسى بن سرى كرخى قمى، كه به كرخ بغداد آمد. ۸
2. محمّد بن احمد بن عبداللّه قضاعة بن صفوان بن مهران جمال، از على بن ابراهيم بن هاشم روايت مى كند و تلعكبرى نيز از او روايت كرده است. او نزيل بغداد است. ۹
3. محمّد بن يعقوب بن اسحاق ابو جعفر كلينى بغدادى رازى، ۱۰
4. منصور بن عباس ابوالحسين رازى، ساكن بغداد. ۱۱

3 ـ 1. اصحاب اهل بيت ملقب به رازى

در ذيل نام دو امام مدفون در بغداد، امام كاظم و امام جواد عليهماالسلام و امام هادى و امام حسن عسكرى عليهماالسلامدر سامرا ـ كه در نزديكى بغداد واقع شده است ـ، به نام تنى چند برمى خوريم كه لقب رازى دارند،

1.همان، ص۳۶۱.

2.همان، ص۵۱۴ .

3.همان، ص۱۲۳.

4.امالى الطوسى، ج۱، ص۲۱.

5.همان.

6.دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج۴، ص۳۶۲.

7.معجم رجال الحديث، ج۷، ص۲۴.

8.رجال الطوسى، ص۲۵۸.

9.همان، ص۴۴۳.

10.رجال النجاشى، ص۳۷۷.

11.همان، ص۴۱۳.

صفحه از 139