مهمّات و شفاى امراض اگر شرح دهى از وضع اين رساله بيرون مى شود .
مجملاً چون درحديث وارد است كه آن خليفه جابرى كه حضرت عبدالعظيم از ظلم وى هجرت و فرار ، نمود معتز باللّه بود و نام او زبير است و پسر متوكل عباسى است و مادرش قبيحه نام داشته و شانزده ساله بود كه به مسند خلافت نشست و چهار سال [ و ] شش ماه بعد از مستعين باللّه خلافت نمود و مدتى هم خود را از خلافت خلع نمود و به درك واصل شد و در سرّ من رأى به خاك رفت ، و شيخ طريحى فرموده :
قاتل حضرت هادى عليه السلام معتزّ باللّه بوده است .
و شهادت حضرت هادى به روايت « كافى » در سنه دويست و پنجاه و چهار بوده » . معتزّ باللّه يك سال بعد از شهادت امام على النقى عليه السلام وفات نموده كه دويست و پنجاه و پنج مى شود ، و حضرت عبدالعظيم بنا بر بعضى روايات درك فيض زمان چهار امام را نموده : حضرت رضا و حضرت جواد و حضرت هادى و حضرت عسكرى عليهم السلام . اگرچه از روايت ابا حامد كه سابق نقل شد معلوم مى شود در زمان حضرت امام على النقى ، حضرت عبدالعظيم به رى آمده ولكن منافاتى نيست كه گفته شود درك خدمت حضرت عسكرى را در زمان امام على النقى در سامره نموده باشد .
اجمالاً مقتضاى مجامع اخبار مرويه آن است كه وفات حضرت عبدالعظيم عليه السلام قبل از سنه دويست و پنجاه و چهار كه تاريخ وفات امام على النقى است واقع شده ، چنانچه محدّث عليم صاحب كتاب « نور الآفاق » ـ شكّر اللّه سعيه ـ نقل نموده از كتاب « نزهة الابرار فى نسب اولاد ائمّة الاطهار » كه از تأليفات عالم فاضل السيّد موسى الموسوى البرزنجى الشافعى المدنى است در

مدت ظلم و سلطنت آنها و قتل و حبس اولاد رسول صلى الله عليه و آله وسلم به قدرى كه توانستند استبعاد ندارد كه حضرت عبدالعظيم به امر سلطان جائر و خليفه معاصر مقتول شده باشد ، و اين بعد از اجتماع شيعيان و محبّين و نشر احوال و فضائل و مآثر شريفش بوده است خطّة با آنكه مخفى بوده و استتار را خوش داشته و از محل و مكان خود به ملاحظه تقيّه بيرون نمى آمده ، بعيد نيست به طريقه سابقه از ابناء دين را كه شهيد نموده اند آن حضرت را هم شهيد كرده باشند و درجه شهادت را و درك اين فضيلت به تبعيّت ائمّه هدى و اولاد طاهرين ايشان كرده باشد و براى حفظ دين و ترويج شعائر اسلام . اين آثار كثيره كه از مزار شريف آن حضرت ظاهر است در اوقات زيارت و غيره ، گمان آن است كه گذشته از جهت سيادت و علم و عمل و ديانت و تقوى ، همانا از اثر اوست . اگرچه هركس در غربت بميرد شهيد است و هركس به محبّت اهل بيت بميرد شهيد است و هركس به طيق هدايت خلق وتعليم احكام اسلام بميرد شهيد است ولكن حقيقت شهادت كه اِزهاق ^۱ روح است از بدن ظلماً و جوراً ، ثواب معيّن و اجر معلومى دارد و اثرى ازآن و فيضى از ثواب عظيم او كه از مزار و قبر آن شهيد بر زائر و مجاوران خواهد رسيد و از اين جهت است محلّ استجابت دعاء و قضاء حوائج و شفاى امراض و مرض مى شود ، چنانچه اين مزار شريف و مرقد محترم .
گر بخواهيم از آحاد مردمى كه در هر زمان از زمان شهادت حضرت عبدالعظيم الى زماننا هذا از روا شدن حاجت ها و اجابت دعوات و كفايت