241
التذكرة العظيمیة

مردم و شيوع طاعت خداوند در عموم مردم نيست ، البته از معصيت كردن و تخلّف از اوامر و نواهى خداوند بلكه به دارايى اخلاق رذيله از قبيل حرص و كبر و ريا و عجب وبخل ومحبّت دنيا متأذّى خواهند شد و آن همه كه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام تظلّم و تشكّى فرمود ، به جهت اين بود كه مردم معصيت خدا مى كردند و اطاعت ائمّه هدى و اولياى خدا نداشتند ، و فرمود : « أعينوني بورعٍ واجتهادٍ وعفّةٍ وسدادٍ »۱يعنى يارى كنيد مرا به تقوى و پرهيزكارى .
و شايد اشاره به اين معنى باشد فرمايش خاتم انبياء صلى الله عليه و آله وسلم كه فرمود : « ما اُوذيَ نبيٌّ مَثْلَ ما اُوذيتُ »۲يعنى هيچ پيغمبرى اذيت نشد چنانچه من اذيت شدم چراكه در هيچ امتى اين قدر گناه كار نبوده و به اين طور معاصى جرأت نكردند مثل غصب خلافت و اذيّت صدّيقه طاهره و قتل حضرت حسين در ميدان جنگ و اسيرى آل رسول و غيره كه در هيچ تاريخى از هيچ اُمّتى چنين خطاها واقع نشده .
و حاصل مطلب آنكه بايد شخص زائر در وقت زيارت و حضور امام و مزور محترم مرضى او باشد كه رو از آن نگرداند نه آنكه مايه اذيّت ايشان باشد تا در كلمه سلام و تحيّه و ثناء راستگو باشد پس بايد دل را به آب توبه شستشو كند و اشك ندامت از ديده فرو ريزد و آنگاه عرض كند : « قلبي لقَلبكُم سِلْمٌ وأمري لأمركم مُتَّبِعٌ »۳يعنى اى آل محمّد صلى الله عليه و آله وسلمدل من تسليم دل شماست و كار من تابع امر شماست .غوطه در اشك زدم كاهل طريقت گويند
پاك شو اول و پس ديده بر آن پاك انداز

و الاّ در ابتداء سخن با امام و مزور محترم خود دروغ گفته و نفاق كرده و اين معنى بى تأدب به آداب زيارت و توفيق الهى محال است . حضرت اميرالمؤمنين فرمود : « فيا عباد اللّه ! عليكم بحسن الأدب » ۴ يعنى اى بندگان خدا ! بر شما باد به نيكى ادب .

حافظا علم و ادب ورز كه در مجلس شاه
هركه را نيست ادب لايق صحبت نبود

پس زوّار قبر حضرت عبدالعظيم بايد مراعات آداب ظاهرى و باطنى زيارت بنمايند تا به آن ثواب و اجر موعود بهره مند شوند . بعضى از آداب زيارت را فعلاً و تَركاً ، محض تذكّر اخوان مؤمنين معروض مى دارد :
اوّل آنكه : در اوقات شريفه مثل شب جمعه و روز جمعه و پنجشنبه و اوّل هر ماه و اوقات شريفه رجب و شعبان و رمضان غنيمت دانند ، چراكه در اين اوقات مخصوصه زيارت سيّدالشهداء عليه السلام تأكيد شده از نزديك و دور ، مثل آنكه وارد شده كسى كه در هر جمعه آن حضرت را زيارت نكند براى كسى كه به يك روز راه دور باشد در حق او جفا كرده است كه هفته يك مرتبه اقلاًّ آن حضرت را زيارت كند .
حضرت صادق عليه السلام به داود بن فرقد فرمود ثواب آن را : « يغفر له ألبتة ولم يبق في نفسه حسرة من الدّنيا ويكون مسكنه في الجنّة مع الحسين عليه السلام »۵يعنى البته خداوند او را بيامرزد و در دنيا حسرتى براى او باقى نماند . كنايه از آنكه ناكام از

1.نهج البلاغة ص۴۱۶ ك۴۵.

2.مناقب آل أبي طالب عليهم السلام ج۳ ص۲۴۷ ؛ بحار الأنوار ج۳۹ ص۵۵.

3.التهذيب ج۶ ص۱۱۳ ؛ بحار الأنوار ج۹۸ ص۳۳۱.

4.مصدرى براى اين سخن نيافتيم.

5.عن داود بن فرقد عن أبي عبد اللّه عليه السلام قال : من زار قبر الحسين عليه السلام في كلّ جمعة غفر له البتة ولم يخرج من الدنيا وفي نفسه حسرة منها وكان مسكنه في الجنة مع الحسين بن علي عليه السلام ثمّ قال : يا داود من لا يسرّه أن يكون في الجنة جار الحسين بن علي ؟ قلت : من لا أفلح. كامل الزيارات ص۱۸۳ ؛ بحار الأنوار ج۹۸ ص۹۷.


التذكرة العظيمیة
240

است . فلسفه زيارت همان تجديد عهد است ، چنانچه در اخبار رسيده و فرمودند : به زيارت ما دوستان ما بيايند براى آنكه تجديد عهد ولايت و محبّت نمايند از آنچه در روز نخست از ايشان اخذ شده و كسى را كه ممكن نيست به زيارت ايشان برود چنانچه فرمودند به زيارت صلحاء از دوستان ايشان رود ، مثل حضرت عبدالعظيم كه تجديد عهد خدمت صالحين از محبّين تجديد عهد خدمت ايشان است ، پس كسى كه خواهد به زيارت ذى بركات ايشان موفق شود و تجديد عهد كند ، اول وظيفه او توبه از اعمال قبيحه و اخلاق ناپسنديده است :

شستشويى كن و آنگه به خرابات درآى

پس معنى زيارت چنانچه دانستى ديدن و حضور است و سلامى كه در زيارت نامه هاى وارده و غيره مى خوانند راجع به تحيّت و ثناخوانى و دعاء مى باشد و اصل معنى «سلام» كه مصدر مجرّد است به معنى سلامت است و معنى «على» و «عليك» به معناى شمول و احاطه است ، چنانچه در «رحمة اللّه عليه» ملاحظه مى شود ، پس معنى «سلام» اين است كه سلامتى و آسايش تو را فرا گرفته و احاطه كرده و از جانب من هيچ شرّى و ضررى به تو نخواهد رسيد و تو از ناحيه من امن و امان دارى .
و البته شخص زائر بايد در حالى كه در حضور امامى و وليّى از اولياء خدا ايستاده و يا از دور ، امامى را ممثّل كرده به خاطر آورده خطاب و تكلّم به سلام مى نمايد ، در حالتى باشد كه هيچ آزارى و آسيبى و صدمه از او به آن امام و ولىّ خدا نرساند ، نه در آن وقت و نه بعد از آن ، معلوم است كه ايشان غرضشان به جز هدايت خلق و صلاح ايشان و اعلاء كلمه توحيد و ظهور آثار بندگى در

  • نام منبع :
    التذكرة العظيمیة
    سایر پدیدآورندگان :
    هزار، علیرضا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 76201
صفحه از 384
پرینت  ارسال به