نفيسه خانمى جليل القدر است كه روايت هايى در مدح او وارد شده است. محمد الصبان در كتاب اسعاف الراغبين از كتاب حسن المحاضر نقل مى كند كه، دختر حسن بن زيد بن حسن عليه السلام مى باشد.
ياقوت حموى، جغرافى دان اسلامى در كتاب معجم البلدان ^۱ مى نويسد:
«بمصر من المشاهد و المزارات، بين مصر و القاهرة، قبّة قيل إنّها قبر السيّدة نفيسه بنت الحسن بن زيد بن حسن عليه السلام »
بين مصر و قاهره، گنبد و بارگاهى است كه مى گويند قبر سيّده نفيسه دختر حسن بن زيد بن حسن عليه السلام مى باشد.
عمر رضا كحّاله در كتاب ارزشمند خود به نام أعلام النساء ^۲ مى نويسد:
«نفيسه بنت الحسن بن زيد بن الحسن بن على بن ابى طالب عليهم السلام، هي من ربّات العبادة و الصلاح و الزهد و الورع، ولدت بمكة سنة 145 ه.ق و نشأت بالمدينة و دخلت مصر مع زوجها إسحاق بن جعفر الصادق عليه السلام ، و قيل مع أبيها الحسن الّذي عيّن واليا على مصر من قبل أبي جعفر المنصور».
نفيسه دختر حسن بن زيد بن حسن عليه السلام از زنان مشهور در عبادت، صلاح، زهد و ورع بوده كه در مكه معظّمه در سال 145 هجرى به دنيا آمده و نشو و نماى او در مدينه مكرّمه بوده است. وى با همسر خود جناب اسحاق پسر امام جعفر صادق عليه السلام وارد مصر شد. و گفته شده است كه ورودش به مصر، همراه پدر خود حسن بن زيد بود؛ زيرا وى از طرف منصور دوانيقى حاكم مصر شد و لذا

بن مروان وإنّها كانت حاملاً منه والأصح الأوّل، و كان زيد يفد على الوليد بن عبدالملك و يقعده على سريره و يكرمه لمكان ابنته، و وهب له ثلاثين ألف دينار دفعة واحدة».
ما حصل گفتار صاحب كتاب عمده و رياض چنين است كه: زيد بن حسن عليه السلام با لبابه دختر عبداللّه بن عبّاس ازدواج كرد و از او دو فرزند، يكى پسر كه او را حسن ناميد و ديگرى دختر و او را نفيسه نام نهاد، به دنيا آمد. نفيسه را وليد بن عبدالملك تزويج كرد و از وى فرزندى آورد. چون زيد بر وليد بن عبدالملك درآمد او را بر سرير خويش جاى داد و سى هزار دينار دفعة واحدة به او عطا نمود.
امّا جمعى ديگر از مورّخان نفيسه خاتون را دختر حسن بن زيد بن حسن عليه السلام دانسته و نام همسر وى را هم اسحاق المؤتمن فرزند امام جعفر الصادق عليه السلام مى دانند، از اين گذشته، درباره تاريخ تولّد و وفات وى هم نزد علماء اتّفاق نظر است و معلوم مى گردد كه نفيسه دختر حسن بن زيد است نه زيد بن حسن عليه السلام .
امّا گفتار عدّه اى از علماى انساب و مورّخان، در خصوص اين كه نفيسه دختر حسن بن زيد مى باشد، چنين است:
مرحوم شيخ عبّاس قمى قدس سره در كتاب سفينة البحار ^۱ مى نويسد:
«نفيسه هي السيدة الجليلة التي وردت روايات في مدحها، حكى الشيخ محمد الصبان في إسعاف الراغبين عن كتاب حسن المحاضر، إنّ السيدة النفيسة بنت الحسن بن زيد بن الحسن المجتبى عليه السلام .