301
تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج3

بيرون آرد از زمين از آنچه از زمين رويد از تره و خيار و سير و پياز و مرجوم. موسى عليه السلامايشان را گفت: عند آن بدل مى كنى آنچه كمتر و خسيس تر است به آنچه بهتر است. ۱
مفسران گفتند: چون خداى (جل جلاله) ۲ تورات بر بنى اسرائيل فرو فرستاد و در آنجا اصار و اثقال و تكاليف شاقّ بود بنى اسرائيل آن را احتمال نكردند و نمى پذيرفتند [و چون مى پذيرفتند] وفا نمى كردند. خداى (جل جلاله) بر سبيل تهديد و وعيد و اعذار و انذار بفرمود جبرئيل را تا كوهى به مقدار لشگرگاه ايشان به طول و عرض يك فرسنگ در يك فرسنگ بر كند از جايگاه و بر بالاى سر ايشان مُعَلَّق بداشت ۳ به مقدار قامت مردى دو ميانه آن سرزمين.
عبداللّه عباس گفت: از كوهها فلسطين بود حق تعالى فرمان داد تا از جاى بركنده شد و بر بالاى سر ايشان چون سايه بانى بايستاد، و عطا روايت كرد هم از عبداللّه عباس كه خداى تعالى كوه بر بالاى سر ايشان بداشت و آتشى عظيم از پيش روى ايشان پديد كرد و از پس ايشان درياى شور بود و ايشان در ميانه آن سر بر زمين نهادند به نيم روى و به يك چشم به كوه مى نگريدند و مى گفتند حِنْطَةٌ، به جاى حطّةٌ. ۴

شنبه روز آسايش

گفتند: خداى تعالى آغاز خلق اشيا را روز شنبه ۵ كرد تا روز آدينه نماز دگر، تمامى شش روز. چون به شش روز اين همه چيزها بيافريد رنجور شد. روز شنبه بياسود از اين كار، ايشان شنبه روز آسايش دانند و درين روز هيچ كارى نكنند.

1.روض الجنان، ج ۱، ص ۳۰۸ ـ ۳۱۰.

2.خاضع: خداى تعالى.

3.خاضع: داشت.

4.روض الجنان، ج ۱، ص ۳۱۹.

5.خاضع: يكشنبه.


تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج3
300

خداى تعالى گفت: پس از اين عصا بر سنگ مزن. به انگشت اشارت كن و بفرما تا به فرمان من آب ازو بيرون آيد. هم چنان كرد. گفتند: اگر وقتى ما به زمين فرود آييم كه در آنجا سنگ نباشد، آب از كجا آريم؟ موسى عليه السلام سنگى با خود برگرفت. گفت: اكنون ايمن باشى ۱ .
عبداللّه عباس گفت: سنگى بود مُربّع خفيف بر شكل روى مردى آن با خود داشتى هر گه كه به آب حاجت بودى، عصا بر وى زدى تا دوازده چشمه ازو بيرون آمدى.
اَبورَوق گفت: سنگى سست ۲ بود و در او دوازده رخنه بود. از هر رخنه چشمه اى آب عَذْب بيرون آمدى. چون مستغنى شدندى، دگر باره عصا بر وى زدى تا منقطع شدى. هر روز از آن سنگ ۳ ششصد هزار مرد را آب دادى جز چهار پايان را و در خبر مى آيد كه موسى عليه السلام مى رفت در بعضى راهها سنگى ديد بر آن راه افكنده. آن سنگ موسى را آواز داد كه مرا برگير كه تو را در من شأنى و كارى و معجزه اى هست. موسى عليه السلامسنگ برگرفت چون قوم آب خواستند، خداى تعالى گفت: «اِضْرِب بِعَصاكَ الْحَجَر » ۴ چون حال برين جمله بود ما ايشان را گفتيم: بخورى ازين «مَنّ» و «سَلوا» و باز خورى از اين چشمهاى آب كه من شما را روزى كرده ام و در زمين فساد مى كنى. ۵
و نيز ياد كنى ۶ چون گفتى يا موسى كه ما به يك طعام صبر نكنيم. چون مدتى از آن منّ و سلوا بخوريد ايشان را از آن ملال آمد. آرزوى ترّه و سير و پياز كردند.
گفتند: يا موسى! خداى را دعا كن تا اين زمين را براى ما ترّه بروياند و براى ما

1.خاضع: باشيد.

2.خاضع: سنگى بود.

3.نسخه ح: شصت هزار. ـ نسخه خاضع: سيصد هزار.

4.بقره: (۲): آيه ۶۰. روض الجنان، ج ۱، ص ۳۰۷.

5.خاضع: مى كنيد.

6.خاضع: كنيد.

  • نام منبع :
    تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    صحفي، سيّد مجتبي
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 135634
صفحه از 592
پرینت  ارسال به