معاونت فرهنگي آستان

نجوم
در مكتب اهل بیت

«حدیث ستارگان» یا نجوم در مکتب اهل بیت، عنوان اولین نشست علمی معاونت
پژوهشی دانشکده علوم حدیث است که دوشنبه سی ام مهر، در محل مرکز نجوم
آستان مقدس حضرت عبدالعظیم برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشکده علوم حدیث و به نقل از دفتر مطالعات و
تحقیقات دانشجویی، در این نشست علمی، که با حضور تعدادی از دانشجویان
دانشکده برگزار شد، مهدی دانشیار، کارشناس ارشد اختر فیزیک و مسئول
پژوهش مرکز نجوم آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع)، به ایراد سخن پرداخت.

وی با اشاره به تاریخچه علم نجوم، پیش از اسلام، اهمیت و جایگاه این
علم را پس از اسلام برشمرد و به برخی آیات قرآن درباره ستارگان، ماه و
خورشید، چگونگی پیدایش آسمان و زمین و سرانجامِ آنها اشاره کرد.

دانشیار، توصیه دین مبین اسلام درباره ستاره شناسی را از دو جهت، مهم
دانست: اول، این که مطالعه در این علم، راهی به سوی خداشناسی و شناخت
عظمت الهی در خلقت کرات آسمانی است و در آیات زیادی از قرآن، به اجرام
سماوی سوگند یاد شده است.

دوم، به جایگاه علم نجوم از نظر احکام اسلامی مربوط است؛ به طوری که
برخی از احکام از قبیل احکام وقت نماز، تعیین جهت قبله و تعیین ابتدای
ماه های قمری و ... نیازمند علم نجوم است.

وی با اشاره به اندازه زمین در برابر عظمت کیهان و مقایسه خورشید در
کهکشان و فاصله کهکشان با سایر کهکشان های اطراف و این که کهکشان ما
یکی از صدها میلیارد کهکشانِ شناخته شده است، به کوچک ترین ذرات عالم
که «کوارک» نام دارد و ذی شعور و انتخابگر است اشاره کرد و تأمل در
عظمت آفرینش را یکی از اهداف ستاره شناسی دانست. وی مطالعه در
کوچک ترین ذرات عالم و بزرگ ترین آنها را موجب تحیّر دانست و حدیثی از
امام صادق(ع) درباره بزرگی جهان آفرینش ذکر کرد.

دانشیار، ضمن اشاره به تئوری هایی که در فیزیک جدید مطرح است، تأکید
کرد که باید بین متون مقدس دینی ـ که امری قدسی و تغییرناپذیر است ـ و
گزاره های علمی که تئوری هایی برای توجیه نظام آفرینش است، تفاوت قائل
شد و نباید برای توجیه نظریات علمی، از آیات قرآن و متون دینی استفاده
کرد، چرا که این علوم، هر آن در معرض تغییر است. وی همچنین متون دینی
را سرشار از الهاماتی دانست که می توان از آن برای ارائه تئوری های
جدید بهره گرفت.

وی، آشنایی با علم روزِ نجوم و تطبیق آن با آیات و روایات را به منظور
ارائه تئوری های جدید بر اساس متون دینی، یکی از وظایف دانشجویان
دانشکده علوم حدیث دانست و در خصوص این موضوع پیشنهاد داد که گروه های
مطالعاتی و کارگاه های پژوهشی با حضور دانشجویان علاقه مند ارائه شود
که این پیشنهاد، مورد استقبال قرار گرفت.

در پایان سخنرانی، برنامه رصد از سوی شرکت کنندگان انجام شد و آقایان
سلطانی و لطفی از همکاران این مرکز، توضیحاتی درباره رصد آسمان ارائه
کردند. 

«محدّث» از نگاه دیگران

گفتگو با محمدجواد صاحبی، دبیر کنگره دین پژوهان کشور

محمد جواد صاحبی،مدیر مسئول و سردبیر پیشین نشریه کیهان اندیشه و اکنون
دبیر کنگره دین پژوهان کشور است. او دارای سابقه طولانی در کار فرهنگی
و مطبوعاتی در حوزه علوم اسلامی است. گفتگو با او به عنوان کارشناسی
باتجربه در زمینه مطبوعات دینی، درباره ماه نامه «محدّث» است. در
این
نشست، از ایشان خواستیم تا «محدّث» را از نظر شکلی و محتوایی نقد کند.
در ضمن گفتگو اشاره کرد که چندان به نکات مثبت «محدّث» نمی پردازد و
بیشتر، ضعف های آن را طرح می کند.

این نظرات، اولین گام در راهِ «نقد محدّث» بود که از این پس، در هر
شماره و با ارائه آرای دیگر صاحب نظران، پیگیری خواهد شد.

کار محدّث، اطلاع رسانی در خصوص فعالیت ها و برنامه های آستان حضرت
عبدالعظیم(ع) و مؤسسات وابسته به آن، از جمله مؤسسه علمی ـ فرهنگی دار
الحدیث است.

از صاحبی پرسیدیم که آیا معتقد است «محدّث»، در این زمینه (اطلاع
رسانی) و در چارچوب تعریف شده اش موفق بوده؟

وی با وجود این که برخی از بخش های «محدّث» را خوانده و یا مرور کرده،
«محدّث» را به لحاظ شکلی و ساختاری، تقریباً مناسب می داند که در حدّ
یک خبرنامه، کار خوبی است.

او بر آن است که «محدّث»، در زمینه خود، نشریه وحیدی است و مشابهی
ندارد؛ بنا بر این، رسالت های این نشریه یکه تاز نیز متفاوت است.

به نظر صاحبی، «محدّث» در انعکاس رویدادهای علمی، ملاقات ها، نشست ها و
مباحثات علمی و پژوهشی دار الحدیث (پژوهشکده و دانشکده) «نسبتاً موفق
بوده»، اما در مجموعه آستان حضرت عبدالعظیم(ع) کار اطلاع رسانیِ کمتری
صورت گرفته است: «مجموعه حضرت عبدالعظیم(ع)، یک مجموعه تاریخی و فرهنگی
است و بخش هایی از آن جنبه های تاریخی دارد؛ مثلاً افرادی که در آنجا
مدفون هستند، اعم از بزرگان شیعه، امامزادگان و محدثان و حتی بزرگان
علمی، بقاعی که در آنجا وجود دارد، نوع معماری، ارزش های هنری و تاریخی
معماری ها و نسخه های خطی و کتب چاپ سنگی در کتاب خانه آن جا، مواردی
است که بایستی علی القاعده، منعکس بشود و مخاطب شما آنها را بداند».

وی پیش نهاد می کند که بخش ثابتی در «محدّث»، به آثار دار الحدیث و
بررسی دیدگاه هایی که بر احیای میراث حدیثی و یا تألیفات در این مؤسسه
حاکم است، اختصاص یابد. وی می گوید: «موضوعی که تاکنون در این نشریه،
به شکل ضعیفی مطرح شده، انتشار فعالیت ها و تجربیات حدیث پژوهی در
ایران و جهان است. انتقال و انتشار این تجربیات، برای همه محققان و
مخاطبان، بسیار مفید است؛ زیرا در سراسر کشور، مؤسسات دانشگاهی و
حوزوی، به کار حدیث پژوهی مشغول هستند که معرفی محتوای تحقیقات آنها،
برای خودِ دار الحدیث نیز سودمند است».

نکته دیگری که او طرح می کند، جدا از عرضه فعالیت ها، بررسی و معرفی
رویکردها و روش های پژوهشی است: «اکنون، نگاه های مختلفی درباره شناخت
و فهم حدیث و استناد به احادیث به وجود آمده و در کارهای اخیرِ
دانشمندان در سراسر جهان، شاهد تحولات شگرفی در این زمینه ها هستیم و
علی القاعده این نگاه های جدید، باید منتقل شود».

طرح و پاسخگویی به شبهات و پرسش های تازه، از دیگرضرورت هایی است که به
باورِ صاحبی، در این نشریه، باید جا داشته باشد: «ما باید فرزند زمان
خویشتن باشیم و ببینیم که امروز، چه اقتضائات، شبهات و سؤالاتی دارد و
کوشش کنیم مطالبی که می گوییم، مستقیم یا غیر مستقیم، ناظر به این
نیازها و اقتضائات باشد».

دبیر کنگره دین پژوهان کشور، آثار تحقیقی و تألیفی دار الحدیث را ـ که
بیشتر آنها را ملاحظه کرده ـ ارزشمند می خوانَد اما خلأ موجود در این
فضا را «نظریه پردازی» می داند که از آن به «فقر نظریه پردازی» یاد
می کند: «به نظر من، در ایران، در زمینه نظریه پردازی، کُند پیش
می رویم؛ این که دیدگاه های جدید در تصحیح، فهم، تفسیر و استناد به
احادیث، به شکل راهگشا ارائه کنیم».

در ادامه، این کارشناس مطبوعات دینی، به تفاوت پژوهش و کتاب اشاره
می کند که: «پژوهش، طبق تعریف ما، فرایندی است که منتهی به خلق یا
اثبات یک نظریه راه گشا بشود ... ما وقتی آثارِ حوزه کتاب دین را بررسی
می کنیم، به این نتیجه می رسیم که بیشترِ آنها در احیای تراث و تألیف و
ترجمه خلاصه می شود که این کار، در حوزه کتاب است و نه پژوهش. ما کمتر
می بینیم که برای خلق و ارائه یک نظریه جدید و راه گشا، تلاشی صورت
گرفته باشد».

در خصوص شیوه های ارائه مطالب در «محدّث»، و انتخاب گفتگو، مقاله، خبر،
عکس و ... او معتقد است که: «وقتی روش یک نشریه، خبری و اطلاع رسانی
است، باید در آن حوزه، به اطلاع رسانی دقیق و صادقانه بپردازد و در
ضمن، از مطالب مفصّل علمی پرهیز کند؛ زیرا در این جا، گزیده گویی و
خلاصه گیری، هدف است».

صاحبی، در پایان، ویرایش و نگارش «محدّث» را خوب و مقبول ارزیابی
می کند و توصیه هایی نیز در باب فضای کلّی ویرایش آثار ارائه می دهد:
«در ویرایش آثار قرآن پژوهی و حدیث (معارف الهی) گاهی سره نویسی به
افراط کشیده می شود که باعث اختلال معنایی می شود. اگر کلمه ای عربی
است، باید ساختارش حفظ شود و یا معادل های کاملاً فارسی و روشن،
جایگزین آن شود و اگر معادل نداریم، عین کلمه را درست به کار ببریم».

معاونت روابط عمومي و بين الملل
آستان

ظهور امام زمان،
مبتنی بر زمینه سازی فرهنگی است

دانش‌آموختگان
مرکز جهانی علوم اسلامی، از كشورهای مختلف جهان، ضمن حضور در آستان
مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با آیة الله ری شهری دیدار و گفتگو کردند.


به گزارش روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم(ع)، دانش آموختگان مرکز
جهانی علوم اسلامی از کشورهای تایلند، بنگلادش، کانادا، انگلستان، ساحل
عاج، سریلانکا، هلند و بحرین با تولیت آستان دیدار و گفتگو کردند. آیة
الله ری شهری، در این دیدار، مبلّغان کلام اهل بیت(ع)، را خدمت‌گزاران
به اسلام در کشورهای خود دانست و گفت: «باید مردم دنیا را نسبت به
زیبایی ها و معارف کلام اهل بیت آشنا کرد. این اقدام، موجب ایجاد اقبال
عمومی نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت خواهد شد».

وی با اشاره به گسترش مکتب اهل بیت(ع) در دنیا، افزود: «در فضای کنونی،
که به برکت انقلاب اسلامی ایران و پیروزی‌های اخیرِ حزب ‌الله لبنان،
توجه بسیار گسترده‌ای به مکتب اهل بیت(ع) پیدا شده، مسئولیتی سنگین،
متوجه علاقه مندان به مکتب، بویژه مبلّغان است».

وی تصریح کرد: «مهم‌ترین کاری که مبلّغ شایسته می‌تواند برای تبلیغ
مکتب اهل بیت(ع) ـ که همان مکتب اسلام ناب است ـ انجام دهد، این است که
سخنان آنان را در زمینه‌های گوناگونِ اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی،
اقتصادی و خانوادگی به دیگران منتقل کند».

رئیس دانشکده علوم حدیث، با اشاره به وظیفه و مسئولیت سنگینی که از
جانب حضرت ولی عصر(عج)، بر دوش مبلّغان علوم دینی وجود دارد، گفت:
«باید با آشناسازی مردم با معارف و زیبایی های کلام اهل بیت، برای
حکومت جهانی مهدی آل محمد(عج) تلاش کنیم».

وی، زمینه سازی برای حکومت اهل‌بیت(ع) را، اساساً فرهنگی و غیرنظامی
خواند و تأکید کرد: «امام زمان(عج) ظهورش مبتنی بر زمینه‌سازیِ فرهنگی
است و صدور انقلاب اسلامی ایران به سایر کشورها نیز صدور نظامی نبوده و
نیست، بلکه این مسئله، با مواجه ساختن مردم با انوار و حقیقت کلام اهل
بیت(ع) صورت خواهد پذیرفت».

ری شهری گفت: «امروز که تبادل اطلاعات در دنیا، به آسانی صورت می‌گیرد،
مهم‌ترین کار مبلّغ این است که سخنانِ نابِ اهل بیت(ع) را، هنرمندانه،
به ذهن، فکر و قلب مخاطبان برساند. البته هر سخنی را به هر کسی
نمی‌توان گفت؛ زیرا از ره نمودهای اهل بیت(ع) این است که چه سخنی را در
چه شرایطی و به چه کسی بگویند، تا اثر کند».

ایشان تصریح کرد: «مخالفان این مکتب نیز ساکت ننشسته و در شرایط کنونی،
براساس اطلاعات موجود، در بخش‌های بزرگی از جهان، که گسترش مکتب اهل
بیت(ع)، با سرعت صورت می پذیرد، مخالفان و بویژه کسانی که ضربه از آن
خورده‌اند، همچون استکبار جهانی، مشغول برنامه‌ریزی و مبارزه هستند».

وی یکی از توطئه‌های پیدای عواملِ استکبار جهانی را توزیع جزوه های
حاوی شُبهات، در ایام عمره و حج دانست و گفت: «به گفته‌ استاد شهید
مطهری، ما از انتقادهایی که به ما می‌شود استقبال می‌کنیم؛ زیرا این
‌قدر این مکتب، غنی است که با انتقادات و اشکالات، آماده ارایه‌ مطالب
جدید‌تر و غنی‌تری می شویم».

ایشان تأکید کرد: «بعثه مقام معظم رهبری، با آماده نمودن جزواتی، به
این مسائل و تحریفات پاسخ گفته است. به نظر ما، از این کارها ـ که در
ابتدا، بسیاری از افراد را نگران می‌کند ـ نباید ترسید و این حرکت‌ها
موجب گسترش و روشن‌شدن مکتب ما در جهان خواهد شد».

آیة الله ری شهری افزود: «این حرکات به سود ما بوده، شرط آن نیز آگاهی
و پاسخگوییِ سریع ماست. البته مسئولیت سنگینی بر دوش همه کسانی که از
فرهنگ و مکتب اهل‌ بیت(ع) مطّلع اند وجود دارد».

ایشان، در بخش دیگری از سخنان خود، در پاسخ به سؤال یکی از حاضران، در
خصوص رمز موفقیت در تدوین کتب حدیثی ارزشمند گفت: «در زندگی علمی،
سیاسی و اجتماعی، تحقق این وعده خدا در قرآن، مبنی بر کمک به کسانی که
در راه وی قدم می گذارند را، شخصاً تجربه کرده ام».

وی در ادامه توصیه کرد: «در کارهای مختلف، باید به دو نکته دقت کرد:
یکی، به کار گیریِ همه توانِ موجود برای کاری که می‌خواهد انجام بگیرد
و دیگری، هدف گذاریِ نهایی كه باید برای خدا باشد. اگر این دو شرط را
انسان داشته باشد، خداوند متعال او را به راه‌های موفقیتی هدایت
می كند، كه برای او قابل تصور نبود».

وی افزود: «کتاب، علم و تبلیغ، همه جزو روزی های الهی است و اگر تلاش
انسان در این مسیر، برای خدا باشد، برکاتی به دست می‌آوَرَد که خود وی
نیز تصور آن را نداشته است».

تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع)، امام خمینی(ره) را مصداق بزرگِ
تحققِ این وعده بزرگ الهی در دوران معاصر دانست و گفت: «آنچه به عنوان
انقلاب اسلامی، جهان را تحت تاثیر خود قرار داد، یک نقشه سیاسیِ از قبل
کشیده شده نبود، بلکه تحقق وعده الهی و نتیجه رفتارِ سیاسی و اعتقادی
امام خمینی(ره) در عمل به تکالیف الهی خود بود».

در ادامه این دیدار، «حجة الاسلام و المسلمین شریف مهدوی»، معاون بین
الملل بعثه مقام معظم رهبری، درباره فعالیت های مؤسسه دار الحدیث گفت:
«قصد این مؤسسه، گسترش معارف اهل بیت(ع) به زبان‌های مختلف دنیا است و
با همه مولّفان و مترجمانِ علاقه مند به گسترش معارف اهل بیت(ع)،
همکاری و تعامل خواهد داشت».

وی، همچنین خواستار همکاری و تعامل اندیشمندان و مبلّغان کشورهای
مختلف، برای ترجمه محصولاتِ ارزشمندِ حدیثیِ این مؤسسه، در سراسر جهان
گردید.

مجموعه آثار درباره حضرت عبدالعظیم در پایگاه آستان

مجموعه آثار مکتوب با موضوع حضرت عبدالعظیم(ع)، در آستانه سال روز وفات
این محدّث بزرگوار، در معرض دید کاربران پایگاه اینترنتی آستان مقدس
ایشان قرار گرفت.

این آثار، شامل این موارد است:

1. «آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، در گذشته و حال»؛

2. «مسند حضرت عبدالعظیم(ع)»؛

3. «روح و ریحان (4 جلد)؛

4. «شناخت نامه حضرت عبدالعظیم(ع) (مجموعه رساله های خطّی و سنگی
پیرامون حضرت عبدالعظیم(ع)»؛

5. «شناخت نامه حضرت عبدالعظیم(ع) (مجموعه رساله های خطّی و چاپی
پیرامون حضرت عبدالعظیم(ع)»؛

6. «شناخت نامه حضرت عبدالعظیم(ع) (مجموعه مقالات چاپ شده)»؛

7. «شناخت نامه حضرت عبدالعظیم(ع) (مجموعه کتابها و رساله ها)»؛

8. «شناخت نامه حضرت عبدالعظیم(ع) (مجموعه گفتارهای پراکنده پیرامون
حضرت عبدالعظیم(ع) و امامزادگان ری)»؛

9. شناخت نامه حضرت عبدالعظیم(ع) (مجموعه گفتارهای پراکنده پیرامون شهر
ری)»؛

10. «دانشمندان و مشاهیر حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و شهر ری (دو جلد)»؛


11. «فهرست کتاب های چاپ سنگی کتاب خانه حضرت عبدالعظیم(ع)»؛

12. «فهرست کتاب های نسخه های خطی کتاب خانه حضرت عبدالعظیم(ع)»؛

13. «مجموعه مقالات کنگره حضرت عبدالعظیم(ع) (سه جلد)»؛

14. «فهرست نسخه های خطّی حوزه و موزه حضرت عبدالعظیم(ع)».

پایگاه اطلاع رسانی آستان حضرت عبدالعظیم(ع) با نشانی:
www.abdulazim.com قابل دسترسی است.

کارمند نمونه در آستان و دانشکده

آیة الله ری شهری، از معاونت طرح و نظارت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع)
بازدید کرد.

آیة الله ری شهری، در این بازدید ـ که حدود دو ساعت به طول انجامید ـ
در نشست با مدیران معاونت طرح و نظارت، در جریانِ کارهای انجام شده و
برنامه های در دستِ اقدام این معاونت قرار گرفت.

وی، شرط اصلی موفقیتِ معاونت طرح و نظارت را افزایش جاذبه های آن در
سطح كلّ مجموعه دانست و گفت: «باید طرح ها و برنامه های این معاونت، به
نحوی باشد که بخش های مختلف، خود را نیازمندِ اجرای برنامه های این
معاونت ببینند؛ زیرا صرفاً برخوردهای از بالا به پایین در این حوزه،
نتیجه مطلوبی نخواهد داشت».

ایشان، تقویت احساس نیاز در بین نیروها را برای همراهی و تعامل با این
معاونت، بسیار مهم برشمرد و افزود: «این احساس باید در بین نیروها دیده
شود که برنامه ها و دستور العمل های این معاونت، به منظور ارتقای سطح و
جایگاه آنها تدوین شده، که در این صورت، نوع تعاملات و همکاری ها به
نحو مطلوبی تغییر خواهد کرد».

ری شهری، فلسفه کاریِ نظارت را، توجه دادن به نقاط ضعف و قوّتِ تشکیلات
دانست و گفت: «این مسئله مهم، باید در یک ارتباط دوستانه و صمیمانه در
تشکیلات، به طور جدّی دنبال شود».

وی، همچنین بر اهمیت تکیه بر اطلاعاتِ شهودی نسبت به اطلاعات برهانی و
تحلیلی تأکید کرد و گفت: «باید سعی شود حتی المقدور، بر اطلاعات شهودی
و بی واسطه تکیه شود؛ زیرا همیشه، با اکتفا به اطلاعاتی که به صورت غیر
شهودی واصل شده است، نمی توان به نتایج مطلوبی نایل شد».

ری شهری، ایجاد جذابیت برای آموزش های ضمن خدمت را، از دیگر عواملِ
تشویقی برای ارتقای سطح آموزشی نیروها دانست و گفت: «ایجاد جذابیت ها
در کنار ضابطه مند کردن، می تواند تاثیری بسزا داشته باشد».

تولیت آستان، استفاده از نیروهای کارآمد و متخصص برای ارائه طرح های نو
و مبتکرانه را ضروری دانست و گفت: «باید با مطالعاتی که صورت خواهد
گرفت، ظرفیت های کاریِ بخش های مختلف را، با توجه به امکانات و
محدودیت های موجود، شناسایی كرد».

وی افزود: «باید به نحوی برنامه ریزی شود که در هر سال، کارمند نمونه
در بخش های مختلف آستان مقدس و دانشکده علوم حدیث معرفی و از وی
قدردانی شود».