دانشكده علوم حديث
(ري / قم / مجازي)

 همایش
شیخ بهایی ، عناوین مقالات رسیده

عناوین مقاله‌های
تصویب شده و مقالات در دست بررسی برای ارائه در همایش علمی – دانشجویی
شیخ بهایی، كه بهمن امسال توسط دانشكده علوم حدیث بر پا می‌شود، از سوی
دفتر معاونت پژوهشی دانشكده علوم حدیث اعلام شد.

به گزارش خبرنگار مؤسسه دار الحدیث، بنا بر اعلام دفتر معاونت پژوهشی
دانشكده علوم حدیث، پس از فراخوان دانشجویان، استادان و پژوهشگران علوم
اسلامی برای ارسال مقاله به دبیرخانه همایش علمی- دانشجویی شیخ بهایی،
تا كنون، تعداد هفت مقاله به این دبیرخانه رسیده كه دو مورد از آنها به
تصویب بخش علمی رسیده و پنج مورد دیگر در دست بررسی و تصویب است.

«كتاب‌شناسی توصیفی "مفتاح الفلاح"»، نوشته محمود ملكی و «نویافته‌هایی
در باره شیخ بهایی» ، نوشته علی صدرایی خویی، مقالات تصویب شده برای
ارائه در این همایش است و «شاگردان شیخ بهایی»، «كتاب‌شناسی توصیفی
"جامع عباسی"»، «شرح" اربعین حدیث"»، «مبانی فقه الحدیثی شیخ بهایی با
تكیه بر "الحدیقه الهلالیه"» ، «مهاجرت عالمان جبل العامل به ایران»
مقالاتی است كه در دست بررسی است.

مهلت ارسال مقاله به دبیرخانه همایش شیخ بهایی، تا پایان دی 86 اعلام
شده است.

به گزارش روابط عمومی دانشكده علوم حدیث هدف از برگزاري اين همايش
شناساندن جايگاه علمی اين شخصيت برجسته علمی در علوم اسلامی و به طور
خاص در زمينه تحقيقات علوم قرآن و حديث است.

فراخوان مقاله همایش شیخ بهایی

همایش _ علمی دانشجویی شیخ بهایی، بهمن‌
سال جاری توسط معاونت پژوهشی دانشكده علوم حدیث برگزارمی‌شود.

به گزارش روابط‌عمومی دانشكده علوم حدیث هدف از برگزاری این همایش
شناساندن جایگاه علمی این شخصیت برجسته علمی در علوم اسلامی و بطور خاص
در زمینه تحقیقات علوم قرآن و حدیث است.

بنابراین گزارش تمامی علاقه مندان می‌توانند آثار و مقالات علمی خود را
حداكثر تا پایان دی‌ 86 به دبیرخانه همایش ارسال نمایند.

موضوعات فراخوان مقالات همایش به شرح زیر است:

الف) شرح حال

1. زیست نامه شیخ بهایی:

الف: زندگی شخصی

ب: زندگی علمی (اساتید ـ شاگردان)

ج: سفرهای شیخ بهایی

د: آثار

1. خاندان شیخ بهایی

2. جبل عامل و عالمان آن در قرن 9 و 10

3. مهاجرت عالمان شیعه به ایران در دوران صفویه

4. بررسی مقاله ایرانیکا درباره شیخ بهایی

ب) آثــار

1. معرفی كتاب های حدیثی شیخ بهایی

2. چهل حدیث نویسی

3. اربعین شیخ بهایی (بررسی كتاب، و شیوه نگارش)

4. مصطلح الحدیث در آثار شیخ بهایی (الوجیزه، مقدمه مشرق الشمسین)

5. بررسی شیوه شرح حدیث در كتاب (جبل المتین)

6. مبانی فهم حدیث (با بررسی كتاب الحدیقه الهلالیه)

7. واژه شناسی (فقه اللغه) در آثار حدیثی ـ فقهی شیخ بهایی

8. تحقیقات نجومی در شرح دعای هلال

9. فوائد قرآنی و حدیثی در (كشكول شیخ بهایی)

10. کتابشناسی توصیفی ـ تحلیلی الاثنا عشریات الخمس

11. شیوه شرح حدیث در كتاب اربعین

12. آموزه‌های معرفتی در دیوان شیخ بهایی

13. تفسیر شیخ بهایی

14. اشعار فارسی شیخ بهایی

15. اشعار عربی شیخ بهایی

16. لغزنویسی د رآثار شیخ بهایی

ج) عصر شیخ بهایی و تاثیر وی

1. تفکر فلسفی شیخ بهایی

2. ارتباط شیخ بهایی و عالمان

3. نقش شیخ بهایی در ترویج صحیفه سجادیه

4. شیخ بهایی در سلسله اجازات

5. شیخ بهایی فقیه، محدث، فیلسوف و عارف

6. شیخ بهایی و صوفیه (با تکیه بر كتاب موش و گربه)

7. شیخ بهایی اصولی و تفکر اخباریگری

8. تاثیر شیخ بهایی و پدر وی بر تشیع هرات

9. ارتباط عالمان و دربار در عصر صفوی

10. تاثیر صفویه در گسترش فرهنگ شیعی

11. شیخ بهایی و ارتباط با شاهان صفوی

12. منصب شیخ الاسلامی

13. فارسی نویسی معارف دینی در قرن یازدهم (باگرایش به آثار فارسی شیخ
بهایی)

نشانی وبلاگ همایش:

www.sheykhbahaee.parsiblog.com

نشانی دبیرخانه همایش: قم، فلکه 72 تن، بزرگراه امام علی، مؤسسه علمی_
فرهنگی دارالحدیث، دفتر معاون پژوهشی دانشکده علوم حدیث.

تلفن: 4 – 7176252 / فكس: 7785045

نشانی پست الكترونیكی:

ebrahimi.bamakan@gmail.com

پژوهش در کدام موضوع؟

 نشست «مراحل
اخذ و دفاع از پایان نامه»، 26/7/86، در دانشکده علوم حدیث قم و با
حضور دانشجویان علوم حدیث، استادان و مسئولان آموزشی دانشکده برگزار
شد.

در این نشست، حجة الاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی، معاون پژوهشی
دانشکده علوم حدیث گفت: «با توجه به این که زمان اخذ پایان نامه برای
بیش از نیمی از دانشجویان فرا رسیده، شورای آموزشی ـ پژوهشی دانشکده،
طرح نامه هایی را برای پایان نامه های دانشجویی، تدوین کرده است».

وی به حضور دانشجویان طلبه در این دانشکده اشاره کرد و حساسیت های
برنامه ریزی پژوهشی برای آنان را یادآوری کرد و گفت: «با هدف تدوین
پایان نامه هایی که کاربردی و برطرف کننده نیازهای جامعه باشد، این
دانشکده، از استادانی که پژوهش شناس یا مرجع شناس باشند دعوت کرده، تا
در تدوین پایان نامه ها به دانشجویان مشاوره بدهند».

سپس دکتر هادی حجت، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم حدیث،
ضوابط و مقرراتی را که وزارت علوم برای نگارش پایان نامه ها، از مرحله
اخذ موضوع تا دفاع، مقرر کرده، به تفصیل بیان کرد.

آن گاه، دکتر محمد کاظم شاکر، مدیر گروه تفسیر اثری دانشکده علوم حدیث،
به برخی از نکات مهم و اولویت های پژوهش اشاره کرد.

وی توصیه کرد که دانشجویانِ طلبه، در تدوین پایان نامه، نیازسنجی در
سطح جهانی انجام دهند تا در رشته علوم حدیث، تأثیر گذار باشند.

این استاد نمونه کشوری، مطالعات بین الادیانی و تطبیقی، مطالعات بین
مذاهب مختلف، پژوهش های مقایسه ای بین مکاتب بشری، و مطالعات بین
رشته ای را، از مهم ترین الگوهای تحقیقات برای دانشجویان در نگارش
پایان نامه ها دانست.

دکتر شاکر، سپس به موضوعات برجسته در حوزه رشته علوم حدیث پرداخت و از
جمله این موارد، به روش شناسی تفسیر، متون تفسیری، بازتاب تفاسیر شیعه
در میان اهل سنّت و شرق شناسان، متون حدیثی، عناصر دخیل در تفسیر حضرت
علی(ع)، جعلیات حدیثی و شبهات محققانِ سایر فرقه ها و مکتب ها اشاره
کرد.

سپس، حجة الاسلام دکتر رضا برنجکار، مدیر گروه کلام و عقاید دانشکده
علوم حدیث، اولویت های پژوهشی در رشته کلام را مطرح کرد.

وی با اشاره به این که مبنای پژوهش ها در این رشته، حدیثی ـ کلامی است،
بحث ها و موضوعات روشی و تطبیقی را از مهم ترین موضوعات پژوهشی دانست.
دکتر برنجکار، پاسخگویی به پرسش های جدید و شبهات برخی افراد و فرقه ها
را حائز اهمیت بیان کرد که باید از سوی دانشجویان و پژوهشگران،
پاسخ های مناسبی برای آنها فراهم گردد.

پيشخان فرهنگ (منتشر
شد)

((نهج
الذكر ))، محمّد الرّي شهري، قم: دارالحديث، 1386، 2ج، 604 ص + 608 ص.

علوم
حديث، شماره جديد

سومين
شماره ((حديث انديشه))

 «نهج
الذكر»،

محمّد الرّى‏شهرى، قم: دار الحديث، 1386، 2 ج، 604 ص + 608 ص



ياد خدا، رمز خودسازى و سازندگى و صعود به قلّه كمالات انسانى است.
«نهج الذكر»، حركتى نوين در جهت رسيدن به اين آرمان بلند است كه با
نظمى نوين و سهل الوصول و درآمدها و تحليل‏هايى كارآمد، در ده بخش
سامان يافته است. در اين مجموعه، افزون بر تبيين مسائل كلّى مربوط به
ياد خدا، در باره ده عنوان از بارزترين مصاديق ذكر در قرآن و احاديث
اهل بيت (عليهم ‏السلام) به تفصيل مطالبى ارائه می‌گردد. اين اذكار،
عبارت‏اند از: «بَسمَله»، «تسبيح»، «تحميد»، «تهليل»، «تكبير»،
«حَوقَله»، «استثناء»، «استعاذه»، «استغفار» و «صلوات» بر پيامبر(ص) و
اهل بيت ايشان.

اين مجموعه، از ويژگى‏هاى ذيل برخوردار است:

1. احاديثى كه از خاندان پيامبر(ص) روايت شده‏اند، در واقع، حديث
پيامبر خدايند. به همين دليل، در اين كتاب، از همه احاديثِ روايت شده
از پيامبر(ص) و خاندان او، يكسان بهره گرفته شده است.

2. همه رواياتِ مربوط به هر موضوع، از منابع گوناگونِ شيعه و اهل سنّت،
استخراج شده و كامل‏ترين، موثّق‏ترين و كهن‏ترينِ آنها گزينش شده است.
از دعاها نيز، جز در مواردى اندک، تنها از ادعيه‏اى كه مستند به
پيامبر(ص) و اهل‏بيت(ع) هستند، بهره گرفته شده است.

3. از آوردن روايات تكرارى اجتناب شده است، جز در مواردى كه نكته مهمّى
در تفاوت واژه‏ها و اصطلاحات، نهفته بوده است و يا در مواردى كه متن
حديث، در متون شيعه و اهل سنّت، تفاوت داشته است و يا آن جا كه متن
حديث، بيش از يک سطر نبوده و مربوط به دو باب بوده است.

4. در مواردى كه متن‏هاى رسيده از پيامبر خدا و امامان(ع)، متعدّد
بوده‏اند، حديث پيامبر(ص) در متن، و نشانى روايات ائمّه(ع) با ذكر
عنوان و منبع، در پانوشت آمده است ؛ مگر آن كه حديث آنان، نكته تازه‏اى
داشته باشد كه در اين صورت، آن حديث نيز در متن، آورده مى‏شود .

5. در هر موضوع، پس از ذكر آيات مربوط به آن، روايات پيشوايان، به
ترتيب زمانى (از پيامبر خدا تا امام مهدى(ع)) آورده مى‏شوند، مگر آن كه
روايتى در تفسير آياتِ ياد شده باشد (كه در اين صورت، پيش از روايات
ديگر مى‏آيد)، يا آن كه تناسب موضوعى روايات، ترتيب ديگرى را ايجاب كند
.

6. در آغاز هر روايت، تنها نام پيامبر(ص) يا امامى آمده است كه حديث از
او نقل شده است، مگر آن كه راوى، فعل آنان را نقل كرده باشد، يا سؤال و
جوابى در ميان باشد و يا راوى، سخنى را در متن حديث آورده باشد كه كلام
پيامبر(ص) يا آن امام نيست.

7. به دليل تعدّد نام‏ها و لقب‏هاى پيامبر(ص) و امامان(ع)، نام واحدى
را براى هر يك از آنان برگزيده‏ايم كه به صورت ثابت، در اولِ روايت
مى‏آيد و بر شخص مورد نظر، دلالت مى‏كند.

8. در پانوشت‏ها، منابع احاديث، به ترتيب معتبرترينِ آنها تنظيم
شده‏اند .

9. هر گاه دسترس به منابع اوّليه ممكن باشد، حديث، مستقيماً از آنها
نقل مى‏شود. آن گاه، نشانىِ «بحار الأنوار» (در احاديث شيعه) و «كنز
العمّال» (در احاديث اهل سنّت) به عنوان دو منبع اساسى و جامع حديث
شيعه و اهل سنّت، افزوده مى‏شود .

10. پس از ذكر منابع، گاه با نشانه «ر. ك: »، به منابع ديگر ارجاع داده
مى‏شود؛ چرا كه در مواردى، متن ارجاعى، با متن نقل شده تفاوت بسيار
دارد؛ ولى در عين حال، با متن اصلى و موضوع بحث، مرتبط است .

11. ارجاع به ابواب ديگر اين كتاب، به جهت تناسب و اشتراك محتوايى ميان
احاديث آنهاست .

12. هدف از «درآمد»هايى كه براى فصل‏هاى كتاب، نوشته شده يا توضيحات و
استنتاج‏هايى كه در پىِ احاديث آمده است، ارائه چشم‏انداز كلّى روايات
آن بخش يا آن فصل است. گاه هم به توضيح و تبيين برخى از مفاهيم دشوار و
پيچيده احاديث، پرداخته شده است.

اين اثر، به فارسى نيز برگردانده شده است و مراحل نهايىِ آماده‏سازى
براى چاپ را طى می‌کند.

 «علوم
حدیث»، شماره جدید

چهل و چهارمین شماره فصل‌نامه علمی ـ پژوهشی «علوم حدیث» منتشر شد.

در شماره جدید این نشریه، که از سال گذشته، دارای امتیاز علمی ـ پژوهشی
شده است، مقاله‌های تحقیقی در موضوعات حدیثی و علوم حدیث، به قلم
استادان دانشگاه و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی به چاپ رسیده است.

«پژوهشی درباره حدیث "السعید سعید فی بطن امه..."»، نوشته محمد محمدی
ری‌شهری؛ «بررسی و نقد تفسیر روایی در "فی ظلال القرآن"»، از کرم
سیاوشی؛ «پیوند تاریخ با حدیث در میان مسلمین»، نوشته کمال صحرایی
اردکانی؛ «روایات ضرب قرآن به قرآن در ترازوی نقد»، از بهروز یدالله
پور؛ «جمع قرآن»، از هارالد موتسکی، با ترجمه فروغ پارسا؛ «خلل‌زدایی
از اسناد روایات، راه‌کارها و قراین»، به قلم حمید آریان، عناوین و
نام‌های نویسندگان برخی از مقالات این نشریه است. در پایان صفحات این
نشریه، چکیده مقالات به زبان انگلیسی نیز درج گردیده است.

«علوم حدیث» به صاحب امتیازی دانشکده علوم حدیث و سردبیری مهدی مهریزی
منتشر می‌شود.

 سومین
شماره «حدیث اندیشه»

سومین شماره «حدیث اندیشه» منتشر شد. در شماره جدید این دو فصل‌نامه
علمی ـ تخصصی، که از سوی دانشکده علوم حدیث منتشر می‌شود، مقالاتی با
موضوعات دینی به چشم می‌خورد.

«جلوه‌هایی از هنر تصویرآفرینی در روایات نبوی»، «روش فهم و تبیین
گزاره‌های دینی»، «فترت وحی یا طبیعت وحی؟»، «بررسی روش تفسیری و
رویکردهای مُغنیه در تفسیر "الکاشف"»، «درآمدی بر غیبت‌نگاری (بررسی
کتاب‌های غیبت تا قرن پنجم هجری)» و «ملاک‌های قدما در ارزیابی و نقد
حدیث در آیینه فهرست‌های رجالی»، برخی از عنوان‌های مقالات چاپ شده در
«حدیث اندیشه» است.

خلاصه مقاله‌ها به دو زبان عربی و انگلیسی در پایان نشریه درج گردیده
است. «حدیث اندیشه» به مدیر مسئولی محمد محمدی نیک (ری‌شهری) و سردبیری
شادی نفیسی منتشر می‌شود.