و كان عند محمّد الباقر بن علي بن الحسين (56 ـ 114ق) كتب كثيرة سمع بعضها منه ابنه جعفر الصادق و قرأ بعضها . ^۱
گستردگى اين مكتوبات و مكاتبات ، سبب شد عالمان و محدّثان شيعى ، از ديرباز در انديشه گردآورى آنها در مجموعه هاى مستقل شوند و آثار ارزشمندى را به ثمر برسانند. تلاشهاى عالمان را در شناسايى و گردآورى مكتوبات و مكاتبات ، به دو گروه مى توان تقسيم كرد : يك دسته ، مكاتبات و نامه هايى اند كه صورت كتاب و رساله ندارند ، و دسته ديگر ، شامل كتابها و رساله هاست.
اينك به بيان پيشينه اين دو گروه و معرّفى تلاشهاى انجام شده مى پردازيم:

الف . گردآورى نامه ها

در اين زمينه، سبقت جويى از آنِ فيض كاشانى (1039 ـ 1115ق) است . وى با تأليف كتاب معادن الحكمة في مكاتيب الأئمّة ، بخش وسيعى از نامه هاى ائمه عليهم السلام را شناسايى و ثبت كرد.
او در اين كتاب ، 216 كتاب و نامه را از دوازده امام عليهم السلام بدين شرح گرد آورد :
امام على عليه السلام 89 كتاب ، امام حسن عليه السلام هفت كتاب ، امام حسين عليه السلام هشت كتاب ، امام سجّاد عليه السلام دو كتاب ، امام باقر عليه السلام دو كتاب ، امام صادق عليه السلام هجده كتاب ، امام كاظم عليه السلام نُه كتاب ، امام رضا عليه السلام چهارده كتاب ، امام جواد عليه السلام دو كتاب ، امام هادى عليه السلام 22 كتاب ، امام عسكرى عليه السلام21 كتاب ، امام زمان عليه السلام 22 كتاب .
كتاب معادن الحكمة دو بار مشخّصات به چاپ رسيده است :
ـ تهران : مكتبة الصدوق ، 1388ق .
ـ قم : جامعه مدرّسين ، 2 ج ، با تعليقه هاى آية اللّه على احمدى ميانجى ، 1409ق .
دومين تلاش در اين زمينه ، تتبّع گسترده آية اللّه احمدى ميانجى رحمه الله است كه در