روح كه يكى از سفراى آن حضرت است.
گفته است سلام مى كنى بر رسول خدا صلى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين و خديجه كبرى و فاطمه زهرا و حسن و حسين و ساير ائمّه طاهرين، تا حضرت صاحب الزمان صلوات اللّه عليهم اجمعين، پس مى گويى:
السَّلامُ عَلَيكَ يا فُلانُ بنُ فُلانٍ اَشْهَدُ اَنَّكَ بابُ الوَلِىِّ اَدَّيْتَ عَنْهُ و اَدَّيْتَ اِلَيْهِ ما خالَفْتَهُ و لا خالَفْتَ عَلَيْهِ قُمْتَ خاصّا و انْصَرَفْتَ سابِقا جِئْتُكَ عارِفا بِالحَقِّ الّذي اَنتَ عَلَيْهِ وَ اَنَّكَ ما خُنْتَ فِى التَّأدِيَةِ و السَّفارَةِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ مِنْ بابٍ ما اَوْسَعَكَ و مِنْ سَفيرٍ ما اَمَنَكَ، اَشْهَدُ انَّ اللّهَ اخْتَصَّكَ بِنُورِهِ حَتّى عايَنْتَ الشَّخْصَ فَاَدَّيْتَ عَنْهُ و اَدَّيْتَ اِلَيْهِ.
پس مى گردى و باز سلام مى كنى بر حضرت رسول و ائمّه عليهم السلام تا صاحب الامر صلوات اللّه عليهم و مى گويى:
جِئْتُكَ مُخْلِصا بِتَوحيدِ اللّهِ وَ مُوالاةِ اَولِيائِهِ و البَراءَةِ مِنْ اَعْدائِهِم و مِنَ الَّذينَ خالَفُوكَ، يا حُجَّةَ الْمَوْلى و بِكَ اِلَيْهِمْ تَوَجُّهى اِلَى اللّهِ و تَوَسُّلى.
پس دعا مى كنى و هر حاجت كه خواهى از خدا مى طلبى. ^۱

58 ـ مزار، آقا جمال خوانسارى (1125ق)

خاتمة در بيان زيارت امامزاده ها

بدانكه سنّت است زيارت قبور مؤمنين و مؤمنات مطلقا خصوصا جمعى كه منسوب به حضرت سيّد المرسلين و ائمّه طاهرين صلوات اللّه عليهم اجمعين بوده باشند كه تعظيم و تكريم ايشان، تعظيم و تكريم آباء طاهرين ايشان است و على الخصوص جمعى از ايشان كه به شرف فضل و صلاح آراستگى داشته اند و از ائمّه عليهم السلام در حق ايشان مدايح نقل نموده اند و مدفن هاى ايشان معلوم است، مانند

كجا بودى؟ گفت به زيارت امام حسين عليه السلام رفته بودم. فرمود كه اگر زيارت مى كردى عبدالعظيم را كه نزد شماست قبر او، هر آينه مثل كسى بودى كه زيارت حضرت امام حسين عليه السلام كرده باشد.
مؤلّف گويد كه قبر شريف امام زاده حمزه فرزند حضرت امام موسى عليه السلام نزديك قبر حضرت عبدالعظيم هست و ظاهرا همان امام زاده باشد كه عبدالعظيم زيارت او مى كرده است آن مرقد منوّر را هم زيارت بايد كرد. و از جمله امام زاده هاى مشهور امام زاده قاسم فرزند امام موسى عليه السلام است كه در حوالى نجف اشرف مدفون است وقبرش معروف است، و سيّد بن طاوس ره ترغيب زيارت او نموده است. و در هر بلدى از بلادْ قبور منسوبه به اولاد ائمّه عليهم السلام بسيار است. اما ايشان مدفون بودنشان در آن مكان معلوم نيست، و بعضى حالشان معلوم نيست، و زيارت هر يك از ايشان كه بدى ايشان معلوم نباشد، خوب است، و تعظيم ايشان متضمّن تعظيم ائمّه عليهم السلاماست، و از براى ايشان زيارتى بخصوص منقول نيست، اگر به كيفيّت زيارت ساير مؤمنان ايشان را زيارت كنند خوب است، و اگر ايشان را امتياز دهند به مخاطبه به سلام مثل ائمّه عليهم السلام به هر لفظى كه بر زبان جارى شود و متضمّن تعظيم ايشان باشد، خوب است. و اگر آنچه علما تأليف كرده اند و در كتب زيارات مذكور است بخوانند، خوب است. و همچنين مستحب است زيارت مراقدى كه منسوب است به انبياء عليهم السلام، و هم چنين هر يك از اصحاب نبى و ائمّه عليهم السلام كه خوبى ايشان معلوم باشد، مثل سلمان، و ابوذر، و مقداد، و عمّار، و حذيفه، و جابر انصارى، رضى اللّه عنهم، و ميثم تمار، و رشيد هجرى، و قنبر، و حجر بن عدى، و ساير أفاضل محدّثين اصحاب أئمّه عليهم السلام،هر يك كه قبرشان معلوم باشد.
و همچنين اكابر علماى شيعه مثل شيخ مفيد، و سيّد مرتضى، و سيّد رضى، و شيخ طوسى، و علاّمه حلّى، و هر كه از افاضل علماى شيعه كه قبرش معلوم باشد، زيارت ايشان مرغوب است. و سيّد ابن طاوس رضى الله عنه ذكر كرده است زيارت نواب حضرت صاحب الامر عليه السلام را و نسبت داده است اين زيارت را به شيخ ابوالقاسم حسين بن