بوده (مصطفوى، 1/158)، ظاهرا مى بايست مربوط به روزگار قاجار باشد كه طى آن ابنيه و بيوتات آستانه توسعه يافته است. در 1324 ش كتابخانه اى در شرق امام زاده حمزه تأسيس شده كه تا 1339 ش داير بوده است. در ارديبهشت آن سال در جنوب امام زاده حمزه، كتابخانه اى در 2 طبقه ساخته شده كه تاكنون نيز برجاى است. كهن ترين قرآن خطى آستانه كه در فهرست راهنماى گنجينه قرآن موزه ايران باستان ثبت شده، قرآنى است بسيار نفيس به خط نسخ و ثلث كه در 940 ق / 1533 م به روزگار شاه طهماسب اول نگاشته شده است (هدايتى، 28؛ مصطفوى، 1/159). نيز مجموعه اسناد و فرامين و وقف نامه هاى آستانه كه به همت احمد هدايتى گردآورى شده، در كتابخانه نگاهدارى مى شود. كهن ترين سند رسمى، فرمان شاه طهماسب درباره اوقاف و توليت آستانه عبدالعظيم است. كتابخانه آستانه هم اكنون نزديك به 6000 جلد كتاب چاپى و خطى دارد.
بخش دوم ـ توليت
توليت بقاع متبركه و املاك و رقبات وابسته به آنها، اساسا برطبق شرع، وابسته به نظر واقف است و از همين روى متوليان مختلف از سوى واقفان املاك و رقبات عهده دار اداره امور مربوط به توليت خود بوده اند. ولى براى جلوگيرى از تصرفات نامشروع و هماهنگ كردن امور مربوط به موقوفات، از روزگاران گذشته چنين مرسوم شده كه توليت واحدى با تأييد سلطان وقت تعيين گردد كه كارگزاران دولت نيز در امور مربوط به آن از دستورهاى او پيروى كنند.
درباره متوليان آستانه عبدالعظيم پيش از روزگار صفويه، سندى مكتوب ديده نشده است. كهن ترين اثرى كه در اين باب به دست آمده، فرمان شاه طهماسب صفوى است كه طى آن توليت مزرعه اى به نام مبارك آباد در خوار رى را كه طغرل سلجوقى
