349
شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج13

مشاهد را چندان عمارت فرمود كه اين ساعت (613 سال تأليف كتاب) هنوز بسيار از آن خراب نبود». بدين موجب ظاهرا توان گفت مرقد حضرت عبدالعظيم نيز تا حدود بيست سال پس از دفن بنايى نداشت و نخستين بنا بر روى آن تربت به عهد محمد بن زيد از علويان طبرستان به وجود آمد و به زمان آل بويه به تدريج بر آن افزوده گرديد و از آن پس در اعصار مختلف آن بقعه مقدس مورد بنا و مرمت و تعمير نيكوكاران و ارادتمندان به خاندان نبوت و ذرارى رسول اكرم صلى الله عليه و آله قرار مى گرفت، اما از كم و كيف آن اطلاعى به دست نيست، تا آن كه به عهد سلجوقيان مجدالملك محمد براوستانى اهل براوستان از توابع قم از وزراى شيعى مذهب سلجوقيان، كه مردى ديندار و معتقد و مستبصر و عالم و عادل بود و در مشاهد متبركه بناهاى بسيار بساخت، بارگاهى مجلل و رفيع و نيكو براى حضرت عبدالعظيم پى افكند. شرح اين فهم در كتاب النقص چنين آمده: «وزير سعيد شهيد مجدالملك اسعد محمد بن موسى البراوستانى القمى قدس اللّه روحه با بزرگى رفعت و قبول و حرمت، خيرات بسيار فرمود چون قبه امام حسن بن على، و على زين العابدين و محمدالباقر و جعفر صادق عليهم السلام به بقيع، كه هر چهار معصوم در يك حظيره مدفونند و عباس عبدالمطلب آنجا مدفون است به مدينه رسول اللّه صلى الله عليه و آله به گورستان بقيع و مشهد موسى كاظم عليه السلام و محمدتقى عليه السلام به مقابر قريش هم او فرموده است به بغداد و مشهد سيد عبدالعظيم حسنى به شهر رى و بسى از مشاهد سادات علوى و اشراف فاطمى با آلت و عدت و شمع و اوقاف كه همه را دلالت است بر صفاى اعتقاد او و در مقابل تربت حسين بن على عليه السلام در كربلا مدفون است». در كتاب جنت النعيم در همين موضع ذكر شده: «بناء چهارم مرحوم مجدالملك، قبه مباركه حضرت عبدالعظيم لازم التكريم است كه در زمانى كه متوقف در رى بود و كمال استيلاء در استيفاء وزارت خود داشت امر به بناء قبه عظيمه اين بزرگوار نمود و معلوم است در آن زمان هم كه نزديك به غيبت صغرى


شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج13
348

حضرت عبدالعظيم رحمة اللّه عليه بيمار شد و درگذشت و تابوتش در همان روز به محلى كه بقعه اش آنجاست حمل گرديد» [ح 250 ق]. باغ عبدالجبار همانجاست كه اكنون بقعه مطهر حضرت عبدالعظيم و ضمائم آن در آنجا واقع است و آن حضرت در كنار درخت سيبى در آنجا به خاك سپرده شده است و بدين مناسبت است كه آنجا را مقابر الشجره (من لا يحضره الفقيه، 2/80) خوانده اند.
بناى بقعه حضرت عبدالعظيم: به حكم قرائن، گويا ظاهرا بناى نخستين مزار حضرت عبدالعظيم قبر ساده اى بيش نبوده است. دليل آن اين كه آن حضرت از خوف خليفه (متوكل و گماشتگان او) در رى چنانكه در احوالش گذشت، پنهان مى زيست و پوشيده بيرون مى آمد تا كسى او را نشناسد، چون سنيان در آنجا غلبه داشتند، پس از دفن نيز بى گمان كسى را ياراى آن نبود كه آرامگاه او را ظاهر كند و بنايى بر روى آن بسازد، چون به امر خليفه متوكل همه مشاهد طالبيه حتى مشهد حضرت امام حسين عليه السلام را خراب كرده بودند، تا آن كه محمد بن زيد، داعى علوى، در طبرستان به حكومت رسيد و مشاهد را از نو بساخت. اين مهم را ابن اسفنديار در تاريخ طبرستان و اولياء اللّه آملى در تاريخ رويان ذكر كرده اند. در تاريخ طبرستان آمده است كه: «در اين تاريخ (232 ـ 247 ق) خلافت بغداد با جعفر المتوكل بن المعتصم افتاد و او وزيرى داشت عبداللّه بن يحيى خاقان، ناصبى مذهب بود، هميشه بر سفك دماء آل رسول عليهم السلاماو را تحريض كردى و بديهاى او را نهايت نيست، تا به حدى كه مقابر شهداى كربلا را خراب كرد و آب فرمود بست و به كشتزار كرد و جهودان را آنجا فرستاد و برگماشت تا اگر مسلمانى به زيارت شود بگيرند و هلاك كنند ... و تا به عهد داعى محمد بن زيد (270 ق) مشهد اميرالمؤمنين عليه السلام و مشهد امام حسين عليه السلام و ساير مشاهد طالبيه خراب بود ... محمد بن زيد مشاهد را عمارت مختصر فرمود و به هر موضع به تخمين دخمه و مقبره پديد آورد، تا به عهد عضدالدوله فنا خسرو بن ركن الدولة الحسن بويه

  • نام منبع :
    شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج13
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 135635
صفحه از 393
پرینت  ارسال به