351
شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج13

پى افكندند، اين مطلب در كراسه المعى متعلق به كتابخانه مجلس شوراى اسلامى بدين صورت ضبط افتاده: «تاريخ بناى ايوان حضرت عبدالعظيم محرم سنه 944 در زمان شاه طهماسب اول». در كتاب تاريخچه وقف در اسلام نيز آمده: «بنيان رواق و ايوان را شاه طهماسب فرزند شاه اسماعيل صفوى در سال 944 ق گذارده است». هم به فرمان وى، به سال 950 ق محجر مضبوطى به دور صندوق حضرت ساخته شد. وى در فرمانى كه در اين سال صادر كرد چنين نوشت: «در دور صندوق مباركه تهيه محجر مضبوطى كه نشكند نمود كه اصلاً زوار دست به صندوق نرسانند و تكيه بر صندوق مبارك نكنند از چوب شمشاد كه در غايت استحكام است». از ميانه دوران صفوى تا دوران قاجار از تعميرات و واحدهاى افزوده شده آستانه اطلاع روشنى در دست نيست. در كتاب تاريخچه وقف در اسلام همچنين آمده است كه: «ضريح نقره از فتحعليشاه قاجار آيينه كارى و نقاشى ايوان جنوبى از آثار حسنه و ابنيه خيريه ميرزا آقاخان نورى صدراعظم ايران ملقب به اعتمادالدوله مى باشد». ناصرالدين شاه قاجار نيز به سال 1270 ق فرمان داد تا گنبد مرقد را تذهيب و ايوان را آيينه كارى كنند. فرهاد ميرزا در جام جم در اين معنى چنين نوشته: «در رى مزار فايض الانوار حضرت عبدالعظيم بن عبداللّه الحسنى است به تاريخ 1270 ق حسب الامر شاهنشاه آسمان جاه ناصرالدين شاه قاجار گنبد مرقد آن بزرگوار را تذهيب كرده و ايوان را آيينه كرده اند».
آثار مهم تاريخى: پس از بناى بقعه شريف و گنبد آن متدرجا افراد خير آثار ديگرى در آن مكان مقدس از خويش به جاى گذاشته اند، كه تاريخچه آنجا را روشن مى سازد: 1) صندوق عتيق: با اندازه هاى 20/1 × 50/1 × 58/2 متر پايه ها و قبه ها از چوب عود، آلت و لقط و شمسه ها و نيم شمسه ها از چوب عود و گردو و فوفل و كتيبه هايى به خط نسخ و ثلث به طور برجسته در چهار بدنه آن به كار رفته است كه در متن آنها چنين آمده: «بسم اللّه الرحمن الرحيم امر بترتيب هذه البرئة الشريفة والروضة المنيفة


شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج13
350

بود و علما هم بسيار بودند از عامه و خاصه، مزار آن بزرگوار اشتهارى داشت، وليكن بقعه و بارگاهى (نداشت)، پس همتى گماشت و منتى بر عجم گذاشت و اين قبه ساميه را بنا كرد». و مرحوم سيداجل قاضى نوراللّه در كتاب مجالس المؤمنين فرموده است: «از آثار مجدالملك مشهد سيد عبدالعظيم حسنى است در شهر رى و غير آن از مشاهد سادات علوى و اشراف فاطمى نيز از آثار اوست». به تازگى كتيبه اى تاريخى به خط كوفى از دوران سلجوقى به نام مجدالملك وزير بر كيارق، مربوط به حدود سالهاى 480 ـ 490 ق به دور در ورودى بقعه حضرت عبدالعظيم كشف گرديد كه خود سندى است ارزنده و مهم براى بناى اصلى اين آستانه و سر در آن در اين دوران. متن كتيبه مزبور كه در چهار مورد دو سه حرف آن لطمه ديده است چنين است: [بسم]اللّه الرحمن الرحيم. امر ببناء هذه القبة المطهرة على ساكنها السلم صاحب ... سيد شمس الدين مجدالملك مشيدالدوله ابوالفضل اسعد بن محمد بن موسى ثقة اميرالمؤمنين اطال اللّه بقيه وكيل مظالم على يدى عبداللّه [محتاج يا راجى؟] الى رحمة اللّه زرينكفش ابى الفوا ... [رس؟]. امكان شناسائى اين كه تمام بقعه و سر در يك زمان بنا شده يا نه ميسر نگرديد زيرا به نظر كارشناسان قسمتهائى در زير و كنار كتيبه عهد سلجوقى از دوره آل بويه است. بعدها حسام الدوله اردشير بن علاءالدوله از ملوك طبقه دوم آل باوند مازندران (547 ـ 601 يا 602 ق) در هر سال دويست دينار جهت اين زيارتگاه مقدس ارسال مى داشت. شاه طهماسب صفوى نيز اين بقعه شريف را مورد تعمير و مرمت قرار داد، در فرمانى از وى كه به سال 961 ق صادر گرديده و متن آن در مقاله امامزاده درج آمده بدين مهم اشارت رفته ( امامزاده). وى خود به زيارت آن آستانه تشرف حاصل مى كرد، در تاريخ جهان آرا مذكور است: «(به سال 952 ق) چون در تبريز طاعون بود، از آنجا به طواف امامزاده عبدالعظيم عليه السلام تشريف برده». هم به فرمان شاه طهماسب به سال 944 ق ايوان حضرت عبدالعظيم را

  • نام منبع :
    شناخت نامه حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و شهر ري ج13
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 135575
صفحه از 393
پرینت  ارسال به