تدوين حديث(3): صحابه و كتابت حديث - صفحه 12

صحيفه همّام. امّا اگر اسناد متعدّدى داشت، از آن به «نسخه» ياد مى كنند …. ۱
يادآورى كنم كه صحيفه ها و نسخه ها، گاه به كاتب و نگارنده آن نسبت داده مى شده است، و گاه به املاكننده آن؛ مانند «صحيفه جابر» كه آن را شاگردش سليمان بن قيس يشكرىّ نگاشته است.
اكنون با نگاهى به منابع شرح حال نگارى و كتابهاى رجالى و… مى كوشيم تا گروهى از صحابيان را كه حديث را مى نگاشتند و «صحيفه» يا «نسخه»اى بدانها نسبت داده شده است، شناسايى كنيم. نامهاى صحابيان را بر اساس الفبا مى آوريم و آگاهى هاى لازم را در ذيل نامها گزارش مى كنيم. ۲
ـ أبوأمامة الباهلى: صدى بن عجلان
ـ أبوأيّوب الأنصارى: خالد بن زيد

1. أبوبكر بن أبى قحافة:

بى گمان، ابوبكر، به روزگار حيات رسول اللّه(ص) احاديث را مى نگاشته است. بر اساس برخى گزارشها، وى 500حديث از احاديث رسول اكرم(ص) را نگاشته بود كه پس از پيامبر و بعد از مدتى انديشيدن، و بر چگونگى اش در نگريستن (!!) آنها را به آتش كشيد. ۳ برخى از پژوهشيان بر اين باورند كه وى پس از پيامبر نيز حديث را مى نگاشته است. ۴
پس از اين، در زمينه چگونگى حديث نگارى ابوبكر و اقدام او به منع كتابت و شعار وى در اين باره، سخن خواهيم گفت.

1.معرفةالنّسخ والصّحف الحديثيّة: ۲۳

2.اين گزارش را بر اساس فهرست دكتر محمد مصطفى اعظمى بنياد نهاده ام، و در تكميل و تنقيح آن، منابع وى را بازنگرى و به منابع بسيار ديگر نيز مراجعه كرده ام.

3.تذكرةالحفّاظ: ۱/۵

4.دراسات فى الحديث النبوى وتاريخ تدوينه، محمد مصطفى اعظمى: ۱/۹۴

صفحه از 40