صحيفه امير مؤمنان(ع) قديم ترين سند حديثي - صفحه 52

است (ذمّة المسلمين واحدة) و نتيجه اين حكم، اين است كه:

۰.يسعى لها أدناهم. ۱

۰.پايين ترين مسلمانان، بر ذمّه و امان دادن كفار مباشرت مى كند.

هر مسلمانى در هر شرايطى از لحاظ موقعيت و شخصيت (عالم و جاهل، فقير و غنى، پير و جوان، مرد و زن) مى تواند به كافرى كه درخواست امان كرده، امان بدهد.

۰.فمن أخفر مسلما فعليه لعنة الله والملائكة والنّاس أجمعين؛ لايقبل منه يوم القيامة صرف ولاعدل. ۲

۰.پس كسى حق تعرّض بر چنين كافرى ندارد و نمى تواند عهد و پيمان برادر مسلمان را نقض كند و اگر كسى پيمان او را بشكند و متعرض چنين كافرى بشود، بر او باد لعنت خدا و همه فرشتگان و همه مردم!

بايد توجه داشت كه اين موضوع نيز داراى فروع و احكام فراوانى است كه در منابع فقهى مورد بحث قرار گرفته است.

3ـ برابرى خون مسلمانان

در صحيفه آمده است كه «المؤمنون تتكافؤ دمائهم» ۳ يعنى خون مسلمانان در قصاص و ديه مساوى است؛ ديه افراد قوى و ضعيف (از نظر علمى، اجتماعى و اقتصادى) برابر است. عالم در مقابل جاهل، مرد در مقابل زن، قصاص مى شود. «وهم يد على سواهم» يعنى مسلمانان در برابر دشمنان، يكدل و يكزبان هستند؛ گويا دست همه آنان يك دست و فعل همه آنها يك فعل و يك كار است. اين موضوع نيز مانند «ذمة المسلمين» داراى احكام و فروع و موارد استثنايى است كه در شرح آنها بايد به منابع فقهى مراجعه نمود.

1.حديث اول و ششم و نهم.

2.حديث اول.

3.حديث ششم و نهم.

صفحه از 59