40
زيد بن صُوحان
زيد بن صُوحان بن حجر عبدى ، برادر صَعصَعه و سَيحان ، از خطيبان زبردست ، شجاعان استوارگام ، بزرگان ، زاهدان ، ارجمندان و از ياران وفادار امير مؤمنان بود . او به روزگار پيامبر خدا اسلام آورده و از ياران پيامبر صلى الله عليه و آله شمرده شده و به حضور پيامبر صلى الله عليه و آله نيز رسيده است .
پيامبر صلى الله عليه و آله از او به نيكى ياد مى كرد و مى فرمود :
هر كس دوست دارد مردى را ببيند كه يكى از اعضايش پيش تر از او به سوى بهشت مى رود ، به زيد بن صُوحان بنگرد .۱
اين سخن والاى پيامبر خدا ـ كه فضيلتى بزرگ براى زيد بود ـ ، در جنگ جَلولاء ، ۲ مصداق يافت .
زيد ، زبانى حقگو و افشاگر داشت . چنين بود كه عثمان ، وجودش را در مدينه برنتابيد و او را به شام ، تبعيد كرد و چون انقلابيانْ حركت اعتراض آميز خود (عليه عثمان) را در مدينه شكل دادند ، زيد بدانها پيوست .
او در جنگ جمل ، شركت كرد و خود از شهادتش خبر داد . عايشه با نامه اى از وى دعوت كرد كه به يارى اش برخيزد . او چون نامه را خواند ، هوشمندانه و زيبا گفت : تو را به چيزى فرمان داده اند و ما را به چيزى ديگر ؛ امّا تو به كار ما پرداخته اى و به ما فرمان مى دهى كه به كار تو بپردازيم . به تو فرمانِ در خانه نشستن داده شده و به ما فرمانِ جنگيدن تا رفع فتنه . والسلام!
زيد در دفاع از على عليه السلام زبانى گويا و در حراست از آن بزرگوار ، گامى استوار داشت . على عليه السلام چون بر بالينش نشست ، فرمود :
خدا تو را رحمت كند! همانا تو كم هزينه و بسيار يارى رسان بودى .
1.در الطبقات الكبرى : ج ۶ ص ۱۲۳ آمده است : «دستش در راه خدا قطع مى شود . سپس خداوند ، بقيه پيكرش را به بخش اوّلش ملحق مى كند» .
2.جَلَولا ، يكى از آوردگاه هاى مسلمانان و ايرانيان در سال شانزدهم هجرى است . اين ناحيه در هفت فرسخى خانقين و در مسير راه قديمى بغداد به خراسان بوده است (ر . ك : معجم البلدان : ج ۲ ص ۱۵۶) .
