41
سعد بن مسعود ثقفى
سعد بن مسعود ثَقَفى ، عموى مختار بن ابى عُبَيد ، از ياران هوشمند و وفادار على عليه السلام است و گفته شده از ياران پيامبر خدا نيز بوده است . برخى منابع از درگيرى او با عمّار بن ياسر ـ كه در زمان عمر ، فرماندار كوفه بود ـ خبر داده اند .
امام على عليه السلام در آغاز ، او را بر نواحى «زاب» ۱ گمارد . على عليه السلام به هنگام حركت به سوى صِفّين ، يزيد بن قيس اَرحَبى را ـ كه فرماندار مدائن بود ـ همراه خود برد و سعد بن مسعود را بر مدائن ۲ گماشت و او تا روزگار امامت امام حسن عليه السلام در اين سِمت ، باقى بود .
على عليه السلام در نامه اى او را به خاطر تقوا پيشگى و نجابتش ستوده و برايش دعا كرده است .
هنگامى كه امام حسن عليه السلام در ساباط ، زخمى شد و يارانش بدو آسيب رساندند ، به سعد بن مسعود ، پناه برد . مختار بن ابى عبيد ثقفى ، برادرزاده و جانشين او در مدائن بوده است . نسب محدّث و مورِّخ بزرگ شيعى ، ابراهيم ثَقَفى كوفى نيز بدو مى رسد .
1.در عراق، دو منطقه به نام «زاب» وجود دارد: زاب بالا وزاب پايين . زاب بالا ، ميان موصل و اربيل و زاب پايين، ميان شهرزور و آذربايجان است. ميان اين دو زاب، دو يا سه روز راه است (معجم البلدان: ج ۳ ص ۱۲۳) .
2.مدائن ، پايتخت پادشاهان ساسانى بود كه در شرق رود دجله و به فاصله يك روز راه از جنوب بغداد قرار دارد و ايوان كسرا در اين شهر است. مدائن در سال چهاردهم هجرى به دست مسلمانان فتح شد (ر .ك : تقويم البلدان : ص ۳۰۲) .
