459
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج13

۶۵۹۶.الطبقات الكبرى :قُثَم در خراسان جنگيد و فرماندار خراسان ، سعيد بن عثمان ، به قُثَم گفت : هزار سهم برايت كنار مى نهم .
گفت : نه . خُمس آن را بده ، سپس حقوق مردم را به آنها بپرداز و سپس هر چه خواستى به من بده .
قُثَم ، وارسته و فاضل بود و در سمرقند درگذشت .

78

قُدامة بن عَجْلان اَزْدى

قُدامه از فرمانداران روزگار خلافت على عليه السلام بر منطقه كَسكَر ۱ است . از نامه اى كه امام عليه السلام بدو نگاشته است، چنين بر مى آيد كه وى در تصرّف بيت المال ، راه افراط گزيده و از اين رو ، مورد انتقاد امام عليه السلام قرار گرفته است . گزارش بيشترى از چگونگى زندگانى وى به دست نيامد .

۶۵۹۷.أنساب الأشراف :قُدامة بن عَجْلان ، كارگزار على در كَسْكَر بود . ۲

۶۵۹۸.امام على عليه السلامـ در نامه اش به قدامة بن عجلان ، كارگزارش در كسكر ـ: امّا بعد ؛ آنچه از مال خدا در پيش توست ، بفرست كه آن ، بهره (بيت المال) مسلمانان است و تو نسبت به ديگر مسلمانان ، بهره بيشترى از آن نمى برى .
اى پسر اُمّ قدامه! مپندارى كه مال كَسكَر ، مانند ارثيه پدر و مادرت برايت حلال است . در فرستادن آن ، شتاب كن و زود به نزد ما بيا ، إن شاء اللّه !

1.كسكر ، منطقه پهناورى است كه مركز آن، شهر واسط در ميان كوفه و بصره است و گفته مى شود از طرف شرق به انتهاى رود نهروان تا محلّ ريختن رود دجله به خليج فارس ، محدود است (معجم البلدان : ج ۴ ص ۴۶۱) .

2.در تاريخ خليفة بن خيّاط : ص ۱۵۱ ، به جاى «كسكر» ، «بحران» آمده است .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج13
458

۶۵۹۶.الطبقات الكبرى :غَزا قُثَمُ خُراسانَ ، وكانَ عَلَيها سَعيدُ بنُ عُثمانَ فَقالَ لَهُ : أضرِبُ لَكَ بِأَلفِ سَهمٍ ، فَقالَ : لا ، بَل اُخَمِّسُ ، ثُمَّ أعطِ النّاسَ حُقوقَهُم ، ثُمَّ أعطِني بَعدُ ما شِئتَ .
وكانَ قُثَمُ وَرِعا فاضِلاً ، وتُوُفِّيَ بِسَمَرقَندَ . ۱

78

قُدامَةُ بنُ عَجلانَ الأَزدِيُّ

كان من ولاة الإمام عليه السلام على منطقة كَسكَر ۲ . ويُستشفّ من كتاب الإمام عليه السلام إليه ۳ أنّه كان قد أفرط في التصرّف ببيت المال ، فانتقده الإمام عليه السلام على ذلك . ولم نحصل على معلومات أكثر حول حياته .

۶۵۹۷.أنساب الأشراف :قُدامَةُ بنُ عَجلانَ عامِلُهُ [أي عَلِيٍّ عليه السلام ]عَلى كَسكَرَ . ۴

۶۵۹۸.الإمام عليّ عليه السلامـ في كِتابِهِ إلى قُدامَةَ بنِ عَجلانَ عامِلِهِ عَلى كَسكَرَ ـ: أمّا بَعدُ ؛ فَاحمِل ما قِبَلَكَ مِن مالِ اللّهِ ؛ فَإِنَّهُ فَيءٌ لِلمُسلِمينَ ، لَستَ بِأَوفَرَ حَظّا فيهِ مِن رَجُلٍ فيهِم ، ولا تَحسَبَنَّ يَابنَ اُمِّ قُدامَةَ أنَّ مالَ كَسكَرَ مُباحٌ لَكَ كَمالٍ وَرِثتَهُ عَن أبيكَ واُمِّكَ ، فَعَجِّل حَملَهُ ، وأعجِل فِي الإِقبالِ إلَينا ، إن شاءَ اللّهُ . ۵

1.الطبقات الكبرى : ج ۷ ص ۳۶۷ وراجع أنساب الأشراف : ج ۴ ص ۸۶ .

2.كَسْكَر : كورة واسعة ، قصبتها اليوم واسط الَّتي بين الكوفة والبصرة (معجم البلدان : ج ۴ ص ۴۶۱) .

3.أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۳۸۸ .

4.أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۳۸۸ ، الأخبار الطوال : ص ۱۵۳ ، تاريخ خليفة بن خيّاط : ص ۱۵۱ وفيه «البحران» بدل «كسكر» ؛ وقعة صفّين : ص ۱۱ وفيه «قدامة بن مظعون» وهو مخالف لبقيّة المصادر .

5.أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۳۸۸ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج13
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 40279
صفحه از 621
پرینت  ارسال به