477
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج13

۶۶۰۵.سير أعلام النبلاءـ به نقل از عمرو بن دينار ـ: قيس بن سعد ، مردى تنومند و درشتْ اندام با سرى كوچك و بدون مَحاسن بود و چون بر درازگوشْ سوار مى شد ، پايش به زمين كشيده مى شد .

۶۶۰۶.اُسد الغابةـ به نقل از ابن شهاب ـ: قيس بن سعد ، پرچم انصار را در كنار پيامبر صلى الله عليه و آله به دوش مى كشيد . گفته شده كه او در نبردى كه ابوبكر و عمر هم بودند ، وام مى گرفت و به مردم ، غذا مى داد .
ابوبكر و عمر گفتند : اگر اين جوان را به حال خود وا نهيم ، دارايى پدرش را نابود مى كند . و اين سخن را در ميان مردم پخش كردند .
سعد (پدر قيس) چون آن را بشنيد ، در پشت پيامبر صلى الله عليه و آله ايستاد و گفت : چه كسى مرا از ابن ابى قحافه و ابن خطّاب ، آسوده مى كند؟ پسرم را ترغيب به بُخل بر (دارايى) من مى كنند .

۶۶۰۷.تاريخ بغدادـ به نقل از عُروه ـ: قيس بن سعد ، مالى را به معاويه به نود هزار [ سكّه ]فروخت و به كسى فرمان داد كه در مدينه جار بزند : هر كس وام مى خواهد ، به خانه سعد بيايد . پس چهل يا پنجاه هزار [ سكّه] وام داد و بقيه پول را جايزه داد و به هر كس كه وام داد ، از وى رسيد گرفت .
[ مدّتى بعد ، قيس ،] بيمار شد ؛ امّا كم تر كسى به عيادت او آمد . پس به همسرش قريبه دختر ابى قُحافه و خواهر ابوبكر ، گفت : اى قريبه! اندك بودن عيادتْ كنندگانم را از چه مى بينى؟
گفت : به خاطر طلب هايى است كه از آنان دارى .
پس رسيدِ هر شخص را برايش فرستاد .

۶۶۰۸.الاستيعاب :از اخبار مشهور قيس بن سعد بن عُباده اين است كه طلب هاى فراوانى از مردم داشت و بيمار شد و مردم در عيادتش كُندى كردند . به او گفته شد كه آنان به خاطر بدهى هايى كه به تو دارند ، خجالت مى كشند [ نزد تو بيايند] . پس به كسى فرمان داد كه جار بزند : هر كس به قيس بن سعدْ بدهى دارد ، حلالش باشد .
بدين ترتيب ، مردم ، چنان به عيادتش شتافتند كه راه پلّه خانه او را از ميان بردند .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج13
476

۶۶۰۵.سير أعلام النّبلاء عن عمرو بن دينار :كانَ قَيسُ بنُ سَعدٍ رَجُلاً ضَخما ، جَسيما ، صَغيرَ الرَّأسِ ، لَيسَت لَهُ لِحيَةٌ ، إذا رَكِبَ حِمارا خَطَّت رِجلاهُ الأَرضَ . ۱

۶۶۰۶.اُسد الغابة عن ابن شهاب :كانَ قَيسُ بنُ سَعدٍ يَحمِلُ رايَةَ الأَنصارِ مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله . قيلَ : إنَّهُ كانَ في سَرِيَّةٍ فيها أبو بَكرٍ وعُمَرُ ، فَكانَ يَستَدينُ ويُطعِمُ النّاسَ ، فَقالَ أبو بَكرٍ وعُمَرُ : إن تَرَكنا هذَا الفَتى أهلَكَ مالَ أبيهِ ، فَمَشَيا فِي النّاسِ ، فَلَمّا سَمِعَ سَعدٌ قامَ خَلفَ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله فَقالَ : مَن يَعذِرُني ۲ مِنِ ابنِ أبي قُحافَةَ وابنِ الخَطّابِ؟ يُبَخِّلانِ عَلَيَّ ابني . ۳

۶۶۰۷.تاريخ بغداد عن عروة :باعَ قَيسُ بنُ سَعدٍ مالاً مِن مُعاوِيَةَ بِتِسعينَ ألفا ، فَأَمَرَ مُنادِيا فَنادى فِي المَدينَةِ : مَن أرادَ القَرضَ فَليَأتِ مَنزِلَ سَعدٍ . فَأَقرَضَ أربَعينَ أو خَمسينَ ، وأجازَ بِالباقي ، وكَتَبَ عَلى مَن أقرَضَهُ صَكّا ، فَمَرِضَ مَرَضا قَلَّ عُوّادُهُ ، فَقالَ لِزَوجَتِهِ قَريبَةَ بنتِ أبي قُحافَةَ ـ اُختِ أبي بَكرٍ ـ : يا قَريبَةُ ، لِمَ تَرَينَ قَلَّ عُوّادي ؟
قالَت : لِلَّذي لَكَ عَلَيهِم مِنَ الدَّينِ .
فَأَرسَلَ إلى كُلِّ رَجُلٍ بِصَكِّهِ . ۴

۶۶۰۸.الاستيعاب :مِن مَشهورِ أخبارِ قَيسِ بنِ سَعدِ بنِ عُبادَةَ : أنَّهُ كانَ لَهُ مالٌ كَثيرٌ دُيونا عَلَى النّاسِ ، فَمَرِضَ وَاستَبطَأَ عُوّادَهُ ، فَقيلَ لَهُ : إنَّهُم يَستَحيونَ مِن أجلِ دَينِكَ ، فَأَمَرَ مُنادِيا يُنادي : مَن كانَ لِقَيسِ بنِ سَعدٍ عَلَيهِ دَينٌ فَهُوَ لَهُ ، فَأَتاهُ النّاسُ حَتّى هَدَموا دَرَجَةً كانوا يَصعَدونَ عَلَيها إلَيهِ . ۵

1.سير أعلام النّبلاء : ج ۳ ص ۱۰۳ الرقم ۲۱ ، تاريخ الإسلام للذهبي : ج ۴ ص ۲۹۰ ، تهذيب الكمال : ج ۲۴ ص ۴۲ الرقم ۴۹۰۶ ، تاريخ بغداد : ج ۱ ص ۱۷۸ الرقم ۱۷ وفيه «له لحية ، وأشار سفيان إلى ذقنه» ، البداية والنهاية : ج ۸ ص ۱۰۲ وفيه «له لحية في ذقنه» .

2.مَن يَعذِرُني مِن فلان : أي من يَلومُهُ على فِعلِهِ ويُنجي باللائمةِ عليه (المصباح المنير : ص ۳۹۹ «عذر») .

3.اُسد الغابة : ج ۴ ص ۴۰۴ الرقم ۴۳۵۴ ، تاريخ الإسلام للذهبي : ج ۴ ص ۲۹۰ ، تاريخ دمشق : ج ۴۹ ص ۴۱۵ و ۴۱۶ ، سير أعلام النّبلاء : ج ۳ ص ۱۰۶ الرقم ۲۱ .

4.تاريخ بغداد : ج ۱ ص ۱۷۸ ، تهذيب الكمال : ج ۲۴ ص ۴۳ الرقم ۴۹۰۶ ، تاريخ دمشق : ج ۴۹ ص ۴۱۸ ، سير أعلام النّبلاء : ج ۳ ص ۱۰۶ الرقم ۲۱ ، البداية والنهاية : ج ۸ ص ۱۰۰ .

5.الاستيعاب : ج ۳ ص ۳۵۲ الرقم ۲۱۵۸ .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج13
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: مسعودی، عبدالهادی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 56174
صفحه از 621
پرینت  ارسال به