۶۶۶۲.شرح نهج البلاغة :معقل بن قيس ، از مردان و قهرمانان كوفه بود و بر مردم ، سرورى و پيشگامى داشت . عمّار بن ياسر ، پس از فتح شوشتر ، او را با هُرمُزان به سوى عمر بن خطّاب فرستاد .
او از پيروان على عليه السلام بود و على عليه السلام وى را به جنگ بنى ساقه فرستاد و او برخى از آنان را كشت و برخى را اسير كرد و [ بعدها ]با مستورِد بن عُلفه ـ كه از خوارج و از قبيله تَيْمِ رَباب بود ـ جنگيد و هر دو در كنار دجله همديگر را كشتند .
۶۶۶۳.الغاراتـ به نقل از عبد اللّه بن قعين ، در يادكرد جنگ بنى ناجيه ـ: مَعقِل در ميان ما حركت مى كرد و ما را ترغيب مى كرد و مى گفت : اى بندگان خدا! شما جنگ را آغاز نكنيد و ديدگانتان را فرو اندازيد و كم گوييد و خود را براى زخم نيزه و ضربت شمشير ، آماده كنيد و پاداش بزرگ را در پيكار با آنان به خود ، مژده دهيد .
شما با كسانى مى جنگيد كه از دين ، بيرون رفته اند و كافرانى كه از پرداخت ماليات ، خوددارى كرده اند و دزدان و كُردها [ يى مشرك] . به من بنگريد . پس چون حمله كردم ، همگى چون فردى واحد ، يورش بَريد .
او از ميان همه صف ها گذشت و اين سخنان را به آنان مى گفت تا آن كه از ميان همه گذشت و سپس پيش آمد و در ميان ميدان ، در قلب لشكر ايستاد و ما به او مى نگريستيم كه چه مى كند . سپس پرچمش را دو بار حركت داد و در بار سوم ، حمله كرد و ما نيز همگى با او حمله كرديم .
به خدا سوگند ، يك ساعت هم در برابر ما تاب نياوردند و پشت كردند و گريختند ، و ما هفتاد عرب از بنى ناجيه و برخى از پيروان عرب آنها را كشتيم و حدود سيصد تن از كافران و كُرد را كشتيم .
