309
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12

۶۰۵۹.امام على عليه السلامـ در سخنرانى اى كه ايشان به هنگام عزيمت براى جنگ بصره ايراد نمود و در آن ، شورشيانى را كه عليه وى برخاسته بودند ، مذمّت كرد ـ: مرا چه با قريش؟ به خدا سوگند ، آن روز كه كافر بودند ، با آنان پيكار نمودم و اكنون كه فريب خورده اند [ نيز ]آماده كارزار با آنانم امروز نيز همانند ديروز ، هماورد آنان هستم .
به خدا سوگند ، قريش از ما كينه به دل نگرفتند ، مگر براى آن كه خدا ما را بر آنان برگزيد . با آن كه ما آنان را در زمره خود در آورديم ، ولى آنان ، چنان بودند كه شاعر گفته است :

به جانم سوگند ، بامدادان ، پيوسته شير خالص مى نوشيدى
و سرشير و خرماى بى هسته مى خوردى .

ما ، اين رتبه را به تو داديم ، وگرنه تو شايسته اين مرتبه بلند نبودى
و ما بوديم كه اسبان كوتاه مو و نيزه ها را گرداگرد تو فراهم آورديم .۱

۶۰۶۰.شرح نهج البلاغةـ به نقل از ابن عبّاس ، در گفتگو با عثمان ـ: امّا علّت اين كه قوم ما حكومت را از ما دور ساخت ، حسدى است ـ كه به خدا سوگند ـ آن را مى دانى و ظلمى است كه ـ به خدا سوگند ـ از آن ، آگاه بودى . خداوند ، ميان ما و ايشان قضاوت كند .

1 / 4

نادانى

۶۰۶۱.امام على عليه السلامـ در سخنانى كه درباره دو داورِ عراق و شام و نكوهش شاميان بيان داشت ـ: درشت خويانى دون پايه و بندگانى فرومايه از هر گوشه گرد آمده و از اين سو و آن سو چيده شده اند ، آن هم از مردمى كه بايد احكام دين و ادب بياموزند و تعليم داده شوند و كارآزموده گردند و بر آنان ، سرپرست گمارده شود و دستشان گرفته شود [ و آزاد گذاشته نشوند] . نه از مهاجران اند و نه از انصار ، و نه از آنان كه در خانه (مدينه) جاى گرفته ، در ايمان ، استوار ماندند . ۲

1.نيز ، ر . ك : ج ۴ ص ۴۳۹ ح ۲۰۲۳ .

2.ذيل خطبه ، به آيه ۹ سوره حشر اشاره دارد كه درباره انصار نازل شده است : «آنان ، ايمان آوردند و خانه هايشان را در اختيار مهاجران قرار دادند» . (م)


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12
308

۶۰۵۹.عنه عليه السلامـ في خُطبَةٍ لَهُ عِندَ خُروجِهِ لِقِتالِ أهلِ البَصرَةِ ، وفيها يَذُمُّ الخارِجينَ عَلَيهِ ـ: ما لي ولِقُرَيشٍ ! وَاللّهِ لَقَد قاتَلتُهُم كافِرينَ ، ولَاُقاتِلَنَّهُم مَفتونينَ ، وإنّي لَصاحِبُهُم بِالأَمسِ كَما أنَا صاحِبُهُمُ اليَومَ ! وَاللّهِ ما تَنقِمُ مِنّا قُرَيشٌ إلّا أنَّ اللّهَ اختارَنا عَلَيهِم ، فَأَدخَلناهُم في حَيّزِنا فَكانوا كَما قالَ الأَوَّلُ :

أدَمتَ ـ لَعَمري ـ شُربَكَ المَحضَ۱صابِحا
وأكلَكَ بِالزُّبدِ المُقَشَّرَةَ البُجرا۲

ونَحنُ وهَبناكَ العَلاءَ ولَم تَكُن
عَلِيّا ، وحُطنا حَولَكَ الجُردَ وَالسُّمرا۳

۶۰۶۰.شرح نهج البلاغة عن ابن عبّاسـ مِـن كَـلامِـهِ لِعُثمانَ ـ: فَأَمّا صَرفُ قَومِنا عَنّا الأَمرَ ، فَعَن حَسَدٍ قَد ـ وَاللّهِ ـ عَرَفتَهُ ، وبَغيٍ قَد ـ وَاللّهِ ـ عَلِمتَهُ ، فَاللّهُ بَينَنا وبَينَ قَومِنا . ۴

1 / 4

الجَهالةُ

۶۰۶۱.الإمام عليّ عليه السلامـ مِن كَلامِهِ في شَأنِ الحَكَمَينِ وذَمِّ أهلِ الشّامِ ـ: جُفاةٌ طَغامٌ ۵ ، وعَبيدٌ أقزامٌ ۶ ، جُمِعوا مِن كُلِّ أوبٍ ۷ ، وتُلُقِّطوا مِن كُلِّ شَوبٍ ؛ مِمَّن يَنبَغي أن يُفَقَّهَ ويُؤَدَّبَ ، ويُعَلَّمَ ويُدَرَّبَ ، ويُوَلّى عَلَيهِ ، ويُؤخَذَ عَلى يَدَيهِ . لَيسوا مِنَ المُهاجِرينَ وَالأَنصارِ ، ولا مِنَ الَّذينَ تَبَوَّؤُوا الدّارَ وَالإيمانَ . ۸

1.اللبن الخالص بلا رغوة (لسان العرب : ج ۷ ص ۲۲۷ «محض») .

2.البَجْر والبَجَر : انتفاخ البطن ، وبَجِر الرجل بَجَرا : امتلأ بطنه من الماء واللبن (لسان العرب : ج ۴ ص ۴۰ «بجر») . والمراد : أنّك أكلت وشربت من لذيذ الطعام حَتّى امتلأت وانتفخت بطنك .

3.نهج البلاغة : الخطبة ۳۳ ، الإرشاد : ج ۱ ص ۲۴۸ نحوه .

4.شرح نهج البلاغة : ج ۹ ص ۹ .

5.الطَّغام : من لا عقل له ولا معرفة . وقيل : هم أوغاد النّاس وأراذلهم (النهاية : ج ۳ ص ۱۲۸ «طغم») .

6.الأقزام : جمع قَزَم ؛ وهو اللئيم الدنيء الَّذي لا غناء عنده (لسان العرب : ج ۱۲ ص ۴۷۷ «قزم») .

7.جاؤوا من كلّ أوبٍ : أي من كلّ طريق ووجه وناحية (لسان العرب : ج ۱ ص ۲۲۰ «أوب») .

8.نهج البلاغة : الخطبة ۲۳۸ ، الغارات : ج ۱ ص ۳۱۲ نحوه .

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 72959
صفحه از 591
پرینت  ارسال به