41
دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12

برجسته ترين فضايل على عليه السلام رقم زده اند كه برخى از بزرگان آنان ، عبارت اند از :
ابو بكر ورّاق ، ابو الحسن شادان فضلى ، حافظ ابو الفتح محمّد بن حسين اَزْدى موصلى ، ابو القاسم حاكم ابن حَذّاء حَسَكانى نيشابورى حنفى ، ابو عبد اللّه حسين بن على بصرى بغدادى جُعَل ، ابو مؤيّد موفّق بن احمد اخطب خوارزم ، ابو على محمّد بن اسعد بن على بن معمّر شريف حَسَنى نقيب نسّابه ، حافظ جلال الدين سيوطى ، ابو عبد اللّه محمّد بن يوسف دمشقى صالحى ۱ و حافظ ابن مردوُيِه . ۲

3 . گزارش كنندگان حديث «ردّ الشمس»

بسيارى از عالمان و محدّثان اهل سنّت ، حديث «ردّ الشمس» را گزارش كرده اند و برخى افزون بر گزارش ، بر صحّت و استوارى آن نيز تأكيد كرده اند . علامه عالى قدر شيخ عبد الحسين امينى (م 1390ق) مى نويسد :
مجال يادكرد همه آن متون و طرق و اسناد نيست ؛ چرا كه خود ، نيازمند كتابى سِترگ است ؛ ولى نمونه اى از آنچه را كه محدّثان و بزرگان آورده اند، مى آوريم . پاره اى از آنان ، پس از يادكرد روايت ، بر آن ايراد گرفته اند و گروهى هم درباره آن بحث كرده ، آن را صحيح شمرده اند و در مجموع ، به مقدار كافى و قانع كننده در مورد آن ، روايت موجود است .
آن گاه ، نام 43 تن را ياد مى كند . ۳
بى گمان ، آنچه در الغدير آمده (چنانچه خود علّامه امينى اشاره كرده است) ، نام تمام كسانى نيست كه حديث را در آثار مكتوب خود آورده اند و علّامه امينى از افراد

1.الغدير : ج ۳ ص ۱۸۴ .

2.كشف الرمس عن حديث ردّ الشمس : ص ۱۸ .

3.الغدير : ج ۳ ص ۱۸۵ ـ ۲۰۲ .


دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12
40

بحث را همان «ردّ الشمس» اتّفاق افتاده در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله قرار مى دهيم .
2 . برخى از حادثه ها و پديده ها ، چه به لحاظ وقوع و چه به لحاظ چندى و چونى آنها ، جايگاهى فراتر از خِرد عادى انسانى و فهم محدود بشر دارند . براى اثبات وقوع چنين حوادثى بايد بر نقل هاى استوار ، گزارش هاى متقن و نيز طرق مطمئن انتقال خبر از روزگار وقوع به نسل هاى بعدى تأكيد كرد و صد البته بر محال نبودن عقلانى آن ؛ و گرنه ، اگر كسانى براى تحليل و تبيين حوادثى از آن دست كه ذكرش رفت ، بكوشند با قيچى عقل عادى ببرند و با فهم عادى بدوزند ، «راهى به ديهى نخواهند برد» .

الف ـ گستره نقل و شهرت حديث «رَدُّ الشمس»

حديث «ردّ الشمس» به راستى شهره آفاق است ؛ از همان روزگاران وقوع ، به گستردگى نقل شد و كسان بسيارى در ثبت و ضبط آن كوشيدند . اگر كيفيت حادثه و دشواريابى آن را با جوّ هراس آلودِ ستيز با فضايل على عليه السلام در نظر بگيريم ، درخواهيم يافت كه حجم نقل ها بسى قابل توجّه است .

1 . صحابيان و حديث «ردّ الشمس»

جمعى از صحابيان ، جريان «ردّ الشمس» را گزارش كرده اند كه ده تن از برجسته ترين هاى آنان ، عبارت اند از :
امام على عليه السلام ، امام حسين عليه السلام ، اسماء بنت عُمَيس ، عبد اللّه بن عباس ، اَنَس بن مالك ، ابو رافع ، ابو سعيد خُدْرى ، جابر بن عبد اللّه انصارى ، ابو هُرَيره و اُمّ سَلَمه .

2 . مؤلّفان و حديث «ردّ الشمس»

بسيارى از محقّقان و مؤلّفان ، تك نگارى هايى را در اين زمينه سامان داده اند و بدين سان در ميان آثار مكتوب ، مجموعه اى فخيم و خواندنى را درباره يكى از

  • نام منبع :
    دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ج12
    سایر پدیدآورندگان :
    همکار: طباطبايي، محمدكاظم؛ طباطبايي نژاد، محمود؛ مترجم: سلطانی، محمدعلی
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 55007
صفحه از 591
پرینت  ارسال به